سرقت حدی به نوعی از ربودن مال دیگران گفته می‌شود که مجازات آن به صورت حدی است یعنی نوع، میزان، شدت اعمال و مجازات آن در احکام اسلام مشخص شده است و در صورت اثبات جرم قاضی هیچ اختیاری در کم و زیاد کردن مجازات ندارد. مجازات سرقت حدی به طور معمول سنگین‌تر از سرقت تعزیری است و در مواردی به قطع عضو یا اعدام منجر می‌شود. وکیل مشهد با توجه به دانش و تجربه‌ای که در زمینه جرایم حدی و تعزیری دارد می‌تواند تفاو‌ت‌های این دو نوع سرقت را با شفافیت بیشتری برای شما توضیح دهد که همین امر به برطرف شدن سوالات احتمالی شما کمک خواهد کرد. در این مقاله قصد داریم تا به بررسی جزئیات سرقت حدی و مجازات‌های آن بپردازیم.
سرقت حدی یعنی چه؟
سرقت حدی به سرقتی تلقی می‌شود که مجازات آن در قوانین اسلامی آمده و شرع آن را از قبل تعیین کرده است. بر اساس ماده ۲۶۶ قانون مجازات اسلامی شرایط سرقت حدی به انواع مختلفی تقسیم می‌شود و شرایط وقوع آن ۱۴ مورد است که اگر فرد مرتکب سرقت تمام این 14 مورد را انجام داده باشد سرقت حدی بوده و باید مجازات مخصوص به سرقت حدی را متحمل شود. در این صورت وکیل کیفری در مشهد می‌تواند به پرونده ورود پیدا کند و با بررسی شرایط وقوع جرم تعیین کند که این جرم حدی بوده یا به صورت تعزیری به وقوع پیوسته است.
شرایط تحقق سرقت حدی چیست؟
از آن‌جایی که تفاوت سرقت حدی و تعزیری کاملا مشخص شده است شرایط تحقق این دو نوع سرقت نیز مشخص هستند. سرقت حدی با توجه به قوانین از پیش تعیین شده‌ای که دارد شرایط مخصوص به خود را نیز دارد. بر اساس ماده 268 قانون مجازات اسلامی می‌توان گفت شرایط سرقت حدی، شامل موارد چهارده‌گانه می‌شود و تنها در صورت وجود تمام این موارد، سرقت حدی به وقوع می‌پیوندد که در ادامه تمام موارد را ذکر می‌کنیم.
- سارق، اقدام به هتک حرز، یعنی از بین بردن محل نگهداری مال کند که از مصادیق هتک حرز، می توان به باز کردن یا شکستن قفل گاو صندوق اشاره کرد.
- سارق، مال مورد سرقت را از حرز، خارج کند. یعنی، صرف هتک حرز، کافی نبوده و بعد از هتک حرز، خود سارق باید، مال را از آن خارج کند تا سرقت حدی محسوب شود. برای مثال، در صورتی که قفل گاو صندوقی را باز کند و مال را از گاو صندوق بردارد، سرقت، حدی محسوب نمی‌شود و از مصادیق سرقت تعزیری، لحاظ خواهد شد.
- شی ء مورد سرقت، شرعا و قانونا، مالیات داشته باشد، وگرنه سرقت حدی، محسوب نمی‌شود.
- مال مورد سرقت، در حرز (مکانی بسته و محفوظ) باشد. حرز یعنی، مکان مناسبی که عرفا، مال در آن، از دستبرد محفوظ می‌ماند؛ مانند گاو صندوق.
- هتک حرز و سرقت، باید مخفیانه انجام شده باشد و نه به طور علنی.
- مرتکب جرم سرقت حدی، پدر یا جد پدری صاحب مال نباشد.
- ارزش مال مورد سرقت، در زمان خارج کردن از حرز، برابر با چهار و نیم نخود، طلای مسکوک باشد.
- مال مورد سرقت، از اموال دولتی یا عمومی و یا اموالی که وقف عام و یا وقف بر جهات عامه هستند، نباشد. به عبارتی، سرقت حدی، فقط در خصوص اموال خصوصی، مصداق دارد و سرقت اموال عمومی، مشمول عنوان مجرمانه دیگری می‌شود.
- سرقت حدی، در زمانی که قحطی بر جامعه حاکم است، صورت نگرفته باشد.
- صاحب مال، با ثبت شکواییه، اقدام به شکایت از سارق، نزد مراجع قضایی کند.
- صاحب مال، قبل از اثبات جرم سرقت حدی، سارق را عفو نکند.
- مال مورد سرقت، قبل از اثبات جرم سرقت، تحت اختیار مالک آن، قرار نگیرد.
- مال مورد سرقت، قبل از اثبات سرقت، به مالکیت سارق، در نیاید.
- مال مورد سرقت، از اموال سرقتی یا غصب شده نباشد. در صورتی که مال مورد سرقت، غصبی باشد یا پیش از این، توسط سارق دیگری، ربوده شده باشد، سرقت، حدی نخواهد بود و مشمول مصادیق سرقت تعزیری می‌شود.
مجازات سرقت حدی در قوانین اسلامی
همان‌طور که در قبل بیان شد سرقت حدی و مجازات آن در شرع اسلام تعیین شده‌اند. مجازات سرقت حدی در قانون مجازات اسلامی بر طبق ماده ۲۷۸ قانون مجازات اسلامی به چهار مرتبه ارتکاب جرم مربوط می‌شود که شرایط این چهار مرتبه به شرح زیر است:
- در دفعه اول، قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.
- در دفعه دوم. قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به طوری که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.
- در مرتبه سوم وقوع سرقت تعزیری، سارق به حبس ابد محکوم می‌شود.
- در مرتبه چهارم در صورتی که جرم سرقت در زندان رخ دهد، سارق به اعدام محکوم می‌شود.
مطابق تبصره ۱ این ماده اگر سارق یا دزدی که مرتکب جرم سرقت حدی شده باشد، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقت‌های تعزیری می‌شود. برای مثال اگر برای اجرای قطع پای چپ سارق، اگر سارق پای چپ خود را در اثر تصادف از دست داده و پا ندارد، پای راست او قطع نشده و عضو دیگر، جایگزین آن عضو نمی‌شود.
سرقت حدی چگونه اثبات می‌شود؟
از آن‌جایی که اثبات سرقت بدون مدرک امکان پذیر نیست برای مجازات سارق لازم است که ابتدا وقوع این جرم و نسبت آن به متهم در دادگاه اثبات شود که برای تحقق این امر باید دلیل ارائه شود. نحوه اثبات سرقت حدی و به‌طورکلی هرگونه سرقت شامل موارد زیر می‌شود.
اعتراف متهم به ارتکاب سرقت حدی: اولین و مهم‌ترین راه برای اثبات سرقت حدی اعتراف متهم به آن است. اگر متهم در دادگاه اعتراف کند مرتکب جرم سرقت حدی شده است، جرم او اثبات می شود. اقرار به سرقت حدی باید در دادگاه کیفری و در حضور قاضی صورت بگیرد که ماده 218 آن را این‌گونه بیان کرده است که اقرار در صورتی اعتبار شرعی دارد كه نزد قاضی در دادگاه انجام گیرد. متهم به سرقت حدی باید دو بار و متهم به سرقت تعزیری باید یک بار به مجرمیت خود اقرار کند و پس از آن، جرم ثابت شده است و مجازات برای او در نظر گرفته می‌شود و قابل اجرا خواهد بود.
شهادت به سرقت حدی: جرم سرقت با شهادت شاهد نیز اثبات می‌شود. شاهد باید ناظر وقوع جرم بوده باشد و بتواند اطلاعات دقیق از لحظه وقوع جرم در اختیار قاضی قرار ده . تعداد شاهدانی که برای اثبات جرم سرقت نیاز است دو مرد عادل اس . این شاهدان باید شرایط شاهد در دادگاه که در قانون آمده است را داشته باشند و شهود باید عاقل و بالغ باشند. در صورتی که شاهدان شرایط لازم برای شهادت به جرم سرقت را نداشته باشند، اظهارات آن‌ها شهادت محسوب نمی‌شود و دادگاه تنها اظهاراتشان را می‌شنود اما تحت عنوان شهادت در نظر نمی‌گیرد.
علم قاضی در اثبات سرقت حدی : علم قاضی عبارت از یقین حاصل از مستندات بین در امری است که در حضور او مطرح می‌شود. در نحوه رسیدگی به جرم سرقت، تحقیقات لازم در دادسرا توسط بازپرس صورت می‌گیرد و کیفرخواست به دادگاه و نزد قاضی ارائه می‌شود. مستنداتی از قبیل نظر کارشناس، تحقیقات محلی، گزارش ضابطان دادگستری و … علم قاضی را در مورد جزئیات وقوع جرم تامین می‌کند و قاضی به استناد آن‌ها رای صادر می‌کند.
البته باید به این نکته توجه داشته باشید بر اساس ماده 208 قانون مجازات اسلامی هیچکدام از انواع سرقت با سوگند اثبات نمی‌شوند و هیچکس نمی‌تواند سوگند بخورد که مرتکب دزدی نشده تا بی‌گناهی وی اثبات شود.
جمع‌بندی
در این مقاله با سرقت حدی و مجازات‌های در نظر گرفته با این نوع سرقت آشنا شدیم. همچنین گفته شد تحت چه شرایطی بر سرقت برچسب حدی افزوده می‌شود و در صورتی که شرایط سرقت حدی به وقوع نپیوسته باشد مجازات آن به صورت تعزیری خواهد بود. شما می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد انواع سرقت، به خصوص سرقت حدی و تعزیری و آشنایی بیشتر با قوانین و شرایط آن براساس دانش یک وکیل با تجربه و حاذق، روی موسسه وکلای علیرضا قدیری حساب کنید. در این موسسه حقوقی وکیلی متخصص و با تجربه حضور دارد و شما می‌توانید کلیه مشکلات حقوقی و کیفری خود را همچون طرح دعوی برای سرقت حدی با او در میان بگذارید. همچنین می‌توانید برای دریافت مشاوره حقوقی به صورت حضوری به این موسسه مراجعه کنید و اگر این امکان را ندارید می‌توانید از 9 صبح تا 9 شب با شماره تلفن ۰۹۱۵۵۹۰۹۵۴۹ تماس بگیرید تا از مشاوره حقوقی بهره‌مند شوید.
