کارآموزان وکالت، در دورهای از آموزش حرفهای خود، نقش کلیدی و حیاتی در فرآیند قانونی و حقوقی ایفا میکنند. این دوره آموزشی که معمولاً پس از پایان تحصیلات حقوق و قبولی در آزمونهای مربوطه آغاز میشود، به کارآموزان فرصتی میدهد تا مهارتهای عملی و تجربیات واقعی را در زمینه وکالت کسب کنند. شرح وظایف کارآموزان وکالت، معمولا شامل فعالیتهای متنوعی است که آنها را با جوانب مختلف حرفه وکالت آشنا میکند و به آنها کمک میکند تا به عنوان وکیل آماده ورود به بازار کار شوند. حتما شما هم تا به حال با این سوال مواجه شدهاید که چگونه وکیل حرفهای شوم؟ در وبلاگ موسسه حقوقی علیرضا قدیری میتوانید پاسخ تمامی سوالات خود را بگیرید.
بررسی صفر تا صد شرح وظایف کارآموزان وکالت
کارآموزان با یادگیری مهارتها و مسئولیتهای خود در این دوره، به درک عمیقتری از فرآیندهای قانونی و چالشهای مرتبط با حرفه وکالت دست مییابند و به تدریج تواناییهای حرفه خود را افزایش میدهند. در این مطلب از موسسه حقوقی علیرضا قدیری وکیل مشهد به شرح وظایف کارآموزان وکالت کانون وکلای دادگستری مرکزی میپردازیم. با ما همراه باشید.
فصل اول: کلیات و تعاریف
ماده ۱: در این شرح وظایف، اصطلاحات زیر به معانی مشخص استفاده میشوند. ضمنا برای مشاوره با وکیل کیفری در مشهد میتوانید از همین وب سایت اقدام کنید.
کانون / کانون متبوع: به معنای کانون وکلای دادگستری است که پروانه کارآموزی را صادر کرده و مسئول نظارت بر دوره کارآموزی است.
صندوق: به صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری اشاره دارد که وظیفه حمایت و ارائه خدمات به وکلای دادگستری و کارآموزان را بر عهده دارد.
پروانه: به پروانه کارآموزی وکالت دادگستری اطلاق میشود که به داوطلبان واجد شرایط برای شروع دوره کارآموزی صادر میگردد.
کارآموز: فردی است که دارای پروانه کارآموزی معتبر از کانون وکلای دادگستری میباشد و در حال گذراندن دوره کارآموزی است.
آزمون: به آزمون ورودی کارآموزی وکالت اشاره دارد که به منظور پذیرش کارآموزان در دوره کارآموزی برگزار میشود.
آئیننامه: به آئیننامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری گفته میشود که به تنظیم و نظارت بر فعالیتهای کانونها و کارآموزان میپردازد.
آزمون مرحله اول: به آزمون موضوع بند ۱ ماده ۵۴ آئیننامه اشاره دارد که بخشی از فرآیند ارزیابی کارآموزان است.
کمیسیون: به کمیسیون کارآموزی و اختبار کانون گفته میشود که مسئول نظارت و ارزیابی عملکرد کارآموزان است.
دوره کارآموزی: مدت زمان مشخص برای انجام تکالیف کارآموزی در مراحل سهگانه تعیینشده در ماده ۵۴ آئیننامه است.
محل اشتغال: به محلی گفته میشود که از سوی کانون برای اشتغال به وکالت تعیین شده است.
محل کارآموزی: شهری است که به عنوان مکان مناسب برای طی دوره کارآموزی توسط کانون مشخص میشود.
تکالیف: کلیه وظایفی که کارآموز باید طبق نظر کمیسیون در طول دوره کارآموزی انجام دهد.
پایان یا ختم دوره کارآموزی: به معنای اتمام کلیه تکالیف طبق شرح وظایف در مدت مقرر و اعلام کتبی آن به کمیسیون میباشد.
اختبار: به امتحان کتبی و شفاهی پایان دوره کارآموزی اشاره دارد که در پایان دوره برای ارزیابی نهایی کارآموز برگزار میشود.
تمدید دوره: به مدتی گفته میشود که مطابق با بند ۲ ماده ۵۴ آئیننامه، در صورت عدم تایید تکالیف مرحله دوم به تشخیص کمیسیون، تعیین میشود.
تجدید دوره: به معنای تکرار انجام تکالیف مرحله سوم کارآموزی مطابق تبصره ۱ ماده ۵۴ آئیننامه است.
ماده ۲: به محض صدور پروانه کارآموزی، فرد تحت پوشش صندوق حمایت وکلا و کارگشایان دادگستری قرار میگیرد و موظف است حق بیمه مقرر را در مهلت تعیینشده پرداخت نماید.
ماده ۳: ملاک تعیین محل اشتغال کارآموز بر اساس نمره کسبشده در آزمون ورودی است و سهمیه قبولی در این تعیین محل تأثیری ندارد. برای کارآموزانی که از شرکت در آزمون ورودی معاف هستند، تعیین محل کارآموزی و اشتغال به وکالت بر اساس ماده ۵۲ آئیننامه صورت میگیرد.
ماده ۴: در صورت تغییر کانون متبوع کارآموز در طول دوره کارآموزی، نظر کمیسیون کانون مبدأ درباره مراحل و نتایج کارآموزی قبلی به کانون مقصد ارسال میشود و پذیرش تمام یا قسمتی از تکالیف کارآموزی با کمیسیون کارآموزی کانون مقصد خواهد بود.
ماده ۵: کارآموز باید طبق برنامهریزیهایی که کمیسیون تعیین میکند، مدارک مربوط به انجام تکالیف تا موعد مقرر را به کمیسیون ارائه دهد.
ماده ۶: تمامی اطلاعرسانیها از طریق سایت کانون انجام میشود و کارآموز موظف است بهطور منظم به سایت کانون مراجعه کرده و از اطلاعات مربوطه آگاه شود. اطلاعرسانی از طریق سایر پیامرسانهای اجتماعی نیز در صورت امکان صورت خواهد گرفت. لازم به ذکر است اگر به وکیل خانواده در مشهد نیاز دارید، موسسه حقوقی علیرضا قدیری آماده ارائه بهترین خدمات وکالت و مشاوره حقوقی به شما عزیزان میباشد.
فصل دوم: شروع کارآموزی و تکالیف مراحل سهگانه
ماده ۷: پذیرفتهشدگان آزمون و متقاضیان کارآموزی پس از ثبتنام و تکمیل پرونده و تصویب هیئت مدیره، مدارک زیر را در سه مرحله از کانون دریافت خواهند کرد:
مرحله اول: شامل دریافت اصل پروانه کارآموزی، اصل کارنامه مرحله اول کارآموزی و دفترچه شرح وظایف کارآموزی است. این مدارک برای آغاز دوره کارآموزی ضروری است و به فرد اجازه میدهد تا فعالیتهای اولیه خود را شروع کند.
مرحله دوم: در صورت قبولی در مرحله اول، کارآموز کارنامه مرحله دوم و دو نسخه معرفینامه دریافت میکند. نسخه اول معرفینامه برای ارائه به مراجع قضائی و نسخه دوم برای نگهداری توسط کارآموز است. این مرحله شامل ارزیابی عملکرد کارآموز در طی دوره دوم و تأیید آن توسط کمیسیون میباشد.
مرحله سوم: در صورت تایید تکالیف مرحله دوم توسط کمیسیون، کارآموز کارنامه مرحله سوم کارآموزی و سه برگ معرفینامه دریافت خواهد کرد. نسخه اول برای کارآموز است و نسخههای دوم و سوم برای وکیل سرپرست. نسخه سوم، پس از تایید وکیل سرپرست با قید تاریخ رؤیت و گواهی شروع دوره، باید به کانون برای ضبط در پرونده کارآموز ارسال شود.
ماده ۸: از تاریخ شروع دوره کارآموزی، کارآموز موظف است تکالیف خود را مطابق با آئیننامه و شرح وظایف کارآموزی در مراحل سهگانه و با نظر کمیسیون به شرح زیر انجام دهد:
مرحله اول:
شرکت در جلسات علمی و کارگاههای آموزشی: کارآموز باید در جلسات سخنرانی علمی و کارگاههای آموزشی مرتبط با حوزه وکالت و کارآموزی که مطابق با سرفصلهای اعلامی کمیسیون برگزار میشود، شرکت کند. این شرکت میتواند به صورت حضوری یا غیرحضوری در محل تعیینشده باشد.
حضور الزامی و شرایط استثنائی: در صورتی که کارآموز بدون عذر موجه در حداقل ۵۰ ساعت از دوره آموزشی شرکت نکرده باشد، مرحله اول پایان نیافته و امکان شرکت در آزمون این مرحله را نخواهد داشت. کارآموز باید تمام دوره آموزشی را مجدداً در اولین دوره بعدی که توسط کانون برگزار میشود، طی کند. اگر عذر موجه وجود داشته باشد و توسط کمیسیون احراز شود، کارآموز باید مدت باقیمانده را با نظر کمیسیون سپری کند.
تبصره: تاخیر در حضور یا ترک جلسه پیش از پایان آن بهعنوان عدم حضور محسوب خواهد شد.
آزمون مرحله اول: آزمون این مرحله به صورت کتبی و بر اساس محتوای سرفصلهای آموزشی برگزار میشود و کارآموز باید در این آزمون شرکت کند تا بتواند در مراحل بعدی شرکت کند.
مرحله دوم:
حضور در مراجع قضائی: کارآموز باید طبق بند ۲ ماده ۵۴ آئیننامه، در مراجع قضائی معرفیشده توسط کانون حضور یابد. گزارش حضور باید با ذکر مشخصات مرجع قضائی و زمان حضور بهصورت روزانه در کارنامه قید شده و به تایید و گواهی مرجع قضائی برسد. کارنامهها باید منظم و از نظر تقدم و تأخر تاریخها متوالی باشند. عدم رعایت این ترتیب باعث غیرقابلپذیرش بودن کارنامه توسط کمیسیون میشود.
تهیه گزارش روزانه: گزارشهای روزانه باید بهطور جامع از پروندههایی که دارای وقت رسیدگی یا در حال رسیدگی هستند تهیه شود. در پروندههای کیفری، گزارش باید شامل شکواییه، تحقیقات مقدماتی، قرارهای تأمین کیفری، قرارهای اعدادی و نهایی، تصمیمات مرجع قضائی و اعتراضات و تجدیدنظرخواهیها باشد. در پروندههای مدنی و خانواده، گزارش باید شامل دادخواست، ادله و مستندات دعوا، جریان دادرسی، اظهارات طرفین و وکلای آنها و تصمیمات مرجع قضائی باشد.
هدف از حضور و گزارشنویسی: هدف اصلی از حضور در مراجع قضائی این است که کارآموز با روشهای رسیدگی، استدلالهای طرفین دعوا و برخورد مرجع قضائی با پروندهها آشنا شود. کارآموز باید در جلسات متنوع شرکت کرده و از تهیه گزارشهای تکراری خودداری کند.
تهیه گزارش در دادگاه: گزارشها باید شامل موضوعات مرتبط با صدور رأی و تشکیل جلسه دادرسی باشند و از موضوعاتی که نیاز به صدور رأی ندارند، مانند برخی مسائل امور حسبی و تأمین خواسته، باید خودداری شود.
نظر استنباطی: کارآموز باید در پایان هر گزارش، نظر استنباطی خود را بهصورت مستدل و در حداقل ده سطر درباره موضوع پرونده و تصمیم دادگاه بیان کند. این نظر توسط کمیسیون ارزیابی میشود.
جمعآوری و ارائه گزارشها: گزارشها باید بهصورت منظم، تایپ یا پاکنویس شده و در موعد مقرر تسلیم شود. شمارهگذاری صفحات و تنظیم فهرست موضوعی برای گزارشها ضروری است.
حفظ کارنامه و گزارشها: کارنامه به عنوان دلیل حضور در مراجع قضائی باید بهطور دقیق نگهداری شود. نسخه دوم صفحات کارنامه باید جدا شده و در بایگانی کارآموز نگهداری شود. در صورت فقدان کارنامه، نسخه دوم جایگزین آن خواهد شد و عدم ارائه نسخه دوم به منزله عدم انجام تکالیف تلقی میشود.
اعلام پایان مرحله دوم: کارآموز باید حداکثر تا یک ماه پس از پایان مرحله دوم، خاتمه آن را اعلام و مدارک مربوطه را تحویل دهد.
مرحله سوم:
دریافت کارنامه مرحله سوم: در صورت پذیرش تکالیف مرحله دوم، کارآموز باید در موعد تعیینشده نسبت به دریافت کارنامه مرحله سوم اقدام نموده و با معرفی کانون به وکیل سرپرست، گواهی شروع به کارآموزی را از وکیل دریافت کرده و به کانون ارائه دهد.
انجام وظایف تحت نظر وکیل سرپرست: کارآموز باید فقط در محل تعیینشده توسط کانون و تحت نظر وکیل سرپرست، وظایف خود را انجام دهد.
گواهی ماهانه: کارآموز موظف است گواهی ماهانه از وکیل سرپرست را به کانون ارائه نماید.
انجام امور محوله: کارآموز باید امور محوله از سوی کانون را انجام داده و گواهی آن را به کمیسیون ارائه نماید.
حضور در جلسات علمی: کیفیت حضور در جلسات سخنرانی علمی و کارگاههای آموزشی مرحله سوم و ضوابط آن مطابق با مقررات مرحله اول خواهد بود.
پایان مرحله سوم و شرکت در اختبار: پس از پایان این مرحله، کارآموز باید مدارک انجام تکالیف را به همراه تقاضانامه شرکت در اختبار به کمیسیون ارائه کرده و در صورت پذیرش تکالیف، در زمان اعلامشده در اختبار کتبی و شفاهی شرکت نماید.
اعتراض به نتیجه اختبار: نتایج اولیه اختبار از طریق کانون اعلام میشود. کارآموز مردود میتواند حداکثر ظرف سه روز از تاریخ اعلام، اعتراض خود نسبت به آزمون کتبی را با ذکر دلایل به کمیسیون اعلام کند. نظر کمیسیون در رسیدگی به اعتراضات قطعی است.
ادامه امور وکالتی: کارآموز باید تا اعلام قبولی و انجام مراسم تحلیف، امور وکالتی را تحت نظر وکیل سرپرست ادامه دهد.
عذر موجه برای عدم شرکت در اختبار: کارآموزی که برای عدم شرکت در اختبار عذر موجه داشته باشد، باید قبل از اختبار و در مورد حوادث غیرمترقبه حداکثر یک هفته پس از اختبار، موضوع را بهصورت کتبی به کمیسیون اعلام کند.
ماده ۹: در صورت بروز وقفه در انجام تکالیف کارآموزی به دلیل بیماری، زایمان، فوت اقربای نسبی و سببی طبقه اول، سفر حج تمتع، تحصیل در خارج از کشور، کارآموز باید عذر خود را به همراه دلایل کتبی به کمیسیون اعلام کرده تا در خصوص آن تصمیمگیری شود.
ماده ۱۰: تاخیر در شروع یا انجام هر یک از تکالیف کارآموزی، تنها با تقاضای کتبی کارآموز و در صورت موافقت کمیسیون حداکثر به مدت ۳ ماه ممکن خواهد بود.
فصل سوم: مقررات انضباطی و انتظامی
ماده ۱۱: کارآموز مشمول تمام مقررات انتظامی و قانونی است که در زمینه وکالت و کارآموزی پیشبینی شده است. این مقررات شامل قوانین مربوط به وکالت، قانون کیفیت اخذ پروانه وکالت، آئیننامه لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری و همچنین نظامات مندرج در شرح وظایف کارآموزی میشود.
ماده ۱۲: کارآموز باید در دوره کارآموزی حسن اخلاق و رفتار را رعایت کند. این بدان معناست که کارآموز باید به طور کامل و با جدیت به وظایف حرفهای خود بپردازد و از هرگونه فعالیتی که میتواند به حیثیت حرفه وکالت آسیب بزند، اجتناب کند.
ماده ۱۳: رعایت نزاکت و ادب در تمام تعاملات حرفهای برای کارآموز الزامی است. این شامل نگارش دادخواستها، لوایح و مکاتبات با مقامات قضائی و اداری، اصحاب دعوا و وکلای طرفین میشود. همچنین، کارآموز باید به اصول اخلاقی و پوشش مناسب و آراسته پایبند باشد.
ماده ۱۴: اعتبار پروانه کارآموزی تا پایان آبان هر سال برقرار است. کارآموز باید در آبان هر سال برای تمدید پروانه به کانون مراجعه کند. عدم تمدید پروانه موجب میشود که کارآموز در مرحله سوم کارآموزی تحت هیچ عنوانی حق اشتغال به کارآموزی و قبول وکالت را نداشته باشد.
ماده ۱۵: کارآموز به تنهایی یا به همراه وکیل سرپرست یا سایر وکلا، حق وکالت در پروندههایی که احکام آنها قابل فرجامخواهی، تجدید نظر، یا اعاده دادرسی به دیوان عالی کشور است، ندارد. این محدودیت به معنای عدم صلاحیت کارآموز برای رسیدگی به پروندههای پیچیدهتر است.
ماده ۱۶: اگر پس از قبول وکالت و جریان رسیدگی به دعوی، به دلایلی از جمله اعتراض خوانده به تقویم خواسته یا تغییر عنوان اتهامی، مشخص شود که دعوا خارج از صلاحیت کارآموز است، او باید به موکل و دادگاه اطلاع داده و استعفا دهد. این اقدام برای حفظ حقوق موکل و اطمینان از اینکه پرونده به دست وکیل صلاحیتدار رسیدگی میشود، ضروری است.
ماده ۱۷: هرگونه دخل و تصرف در مندرجات مدارک و کارنامه، شامل تغییر، لاکگرفتن، پاک کردن اعداد و عبارات، الحاق اطلاعات یا ارائه تکالیف غیر واقعی، به هر شکلی که باشد، تخلف محسوب میشود. این موارد به عنوان تخلفات انضباطی مورد بررسی قرار گرفته و ممکن است منجر به تعقیب انتظامی و عدم پذیرش مدارک و کارنامه شود.
ماده ۱۸: کارآموز در مدت کارآموزی نمیتواند از عنوان وکیل دادگستری یا مشاور حقوقی استفاده کند. باید به جای آن، عنوان کارآموز وکالت را پس از نام و نام خانوادگی خود بهطور واضح درج کند و شماره پروانه و نشانی وکیل سرپرست را در مواردی مانند سربرگ و کارت ویزیت ذکر نماید. استفاده از عبارات دیگری مانند عضو کانون وکلا، وکیل دعاوی، یا قبول انواع وکالت ممنوع است.
ماده ۱۹: کارآموز میتواند تنها در مرحله سوم و با تعداد مشخصشده در آئیننامه و با موافقت و امضای وکیل سرپرست، وکالتنامهها را امضاء کرده و در محدوده صلاحیت کارآموزان، فعالیت وکالتی خود را در محل کارآموزی متمرکز کند. این محدودیت به منظور تضمین کیفیت و کنترل بر فعالیتهای حرفهای کارآموز در دوران کارآموزی است.
ماده ۲۰: کارآموز مسئول صحت اعلامات و اظهارات خود به کانون است. در صورتی که خلافی در این اعلامات کشف شود، کمیسیون مسئول بررسی موضوع و اتخاذ تصمیم مناسب خواهد بود. این مسئولیت برای حفظ شفافیت و صحت اطلاعات ارائهشده به کانون ضروری است.
به طور کلی شرح وظایف کارآموز وکالت یک چارچوب دقیق و منظم است که به منظور هدایت و نظارت بر دوره کارآموزی وکلای آینده تنظیم شده است. شرح وظایف دوره کارآموزی، تکالیف و مسئولیتهای کارآموزان را در طول مدت کارآموزی کانون وکلا به طور جامع و مشخص تعیین میکند. رعایت این قوانین و مقررات برای موفقیت در آزمونهای مختلف و در نهایت، تبدیل شدن به وکیل دادگستری حرفهای و شایسته، امری ضروری است.
