تمکین چیست و چه شرایطی دارد؟ در پاسخ به این سوال باید گفت تمکین در معنای لغوی به قبول کردن و فرمان کسی را پذیرفتن گفته می‌شود. در وهله اول با شنیدن کلمه تمکین، اطاعت زن در برابر خواسته‌های همسرش در ذهنتان تداعی شود. در صورتی‌که تمکین در قانون اسلامی و شرع هم برای زن و هم برای مرد تعریف شده است و هر دو طرف موظف به تمکین هستند. قوانین تمکین و شرایط آن از پیچیدگی خاصی برخوردار هستند بدین ترتیب عدم آگاهی از آن‌ها امری طبیعی محسوب می‌شود اما وکیل مشهد به شما کمک می‌کند تا در مورد انواع و شرایط تمکین اطلاعات کافی را کسب کنید.
تمکین یعنی چه؟
تمکین کردن یکی از وظایفی است که شرع و قانون بر عهده زن و مرد قرار داده است. تمکین در لغت به معنی الزام و اجبار است. در عرف زمانی که از تمکین سخن گفته می‌شود. برخلاف باور کلی جامعه تمکین، تکلیفی دو جانبه است که بر عهده زن و مرد قرار دارد و هر دو طرف موظف به رعایت آن هستند. وکیل خانواده در مشهد در این باره می‌گوید در قانون و عرف جامعه ما تمکین به طور کلی در دو معنای عام و خاص به کار می‌رود که با یکدیگر متفاوت نیز هستند. به همین دلیل شناخت هر دو نوع و تفاوت‌های آن‌ها با یکدیگر امری بسیار مهم است.
- تمکین عام
تمکین در اصطلاح حقوقی یعنی اطاعت زن از مرد در امور زندگی. یعنی زن موظف است اموری چون عدم خروج از منزل بدون اجازه شوهر، حسن معاشرت با شوهر که شامل اعمالی چون نظافت و آرایش زن برای شوهر است، سکونت در منزلی که شوهر انتخاب کرده است و … را انجام دهد. همچنین مطابق با ماده 1108 قانون مدنی هرگاه زن بدون مانع مشروع از ادای وظایف زوجیت امتناع کند، مستحق نفقه نخواهد بود. دعاوی مربوط به تمکین به دلیل اینکه در راستای دعاوی حقوقی قرار می‌گیرند نیاز به کسب اطلاعات از دعاوی حقوقی دارند.
- تمکین خاص
تمکین خاص در مورد اطاعت زنان از وظایف زناشویی و جنسی مطرح می شود. زن موظف است تا تمام نیازهای متعارف و ممکن مرد در رابطه زناشویی را برطرف کند، مگر اینکه مانع شرعی و موجهی برای عدم تمکین وجود داشته باشد. بنابراین در این نوع تمکین مواردی که زن مجاز است تمکین نکند نیز وجود دارد. برای مثال مرد یکی از بیماری های مقاربتی را داشته باشد. یکی از مهم‌ترین مواردی که در آن زن می‌تواند از تمکین خاص امتناع کند حق حبس است. به این صورت که مطابق با ماده 1085 قانون زن می‌تواند تا مهر به او تقدیم نشده، از ایفای وظایفی که در مقابل شوهر دارد، امتناع کند. همان‌طور که از این ماده مشخص است، زن می تواند تا مهریه خود را نگرفته است از تمکین خاص خودداری کند و همچنان نفقه خود را بگیرد که به این عمل اصطلاحا حق حبس گفته می‌شود .
تمکین مرد چیست؟
پس از ثبت عقد رسمی، زن و مرد وظایفی را نسبت به هم و زندگی مشترک به عهده دارند و در صورتی که این وظایف انجام نشود، عواقب حقوقی برای هر یک از آن‌ها به دنبال خواهد داشت. مرد نیز موظف به انجام وظایف زناشویی و حسن معاشرت با همسر خود است و در صورتی که این وظایف را انجام ندهد، به او ناشز گفته می‌شود. در صورتی که مرد نفقه زن را به عنوان یکی از وظایف خود پرداخت نکند، زن می‌تواند از او شکایت کیفری کند و در صورت ادامه، مرد محکوم به حبس خواهد شد. همچنین، در صورتی که عدم حسن معاشرت با زن شرایط غیر قابل تحملی را برای او ایجاد کند، زن می‌تواند حکم طلاق عسر و حرج بگیرد.
بررسی شرایط تمکین
مرد برای اثبات عدم تمکین همسر خود در دادگاه خانواده نیازمند مدارک و اسنادی برای نشان دادن و وقوع آن است. مدت زمان عدم تمکین می‌تواند یکی از این مدارک باشد. در شرایطی که زن در مدت زمان معقولی زندگی مشترک و خانه و خانواده خود را ترک کند و مرد به دادگاه عدم تمکین شکایت کند، باید با ارائه دلایل کافی، این موضوع را اثبات کند. در غیر این صورت، حتی اگر زن مدت طولانی‌ای تمکین نکرده باشد، مرد نمی‌تواند از مزایایی مانند گرفتن حکم اجازه ازدواج مجدد یا طلاق و عدم پرداخت نفقه استفاده کند. بنابراین، اثبات عدم تمکین زن با ارائه مدارک محکم، بالاتر از مدت زمان عدم تمکین قرار دارد. یکی از مدارک اثبات عدم تمکین، اقرار زن به این عمل است.
شکایت تمکین به چه صورت است؟
در صورت عدم تمکین زن از همسر خود چه در تمکین عام که ناظر بر مسائل کلی زناشویی و چه درباره تمکین خاص که عملا ناظر بر مسایل جنسی است. شوهر یا وکیل او می‌تواند در این خصوص علیه زوجه یا همسر خود دادخواست الزام به تمکین دهد و در این خصوص تفاوتی میان تمکین عام و یا خاص نمی‌باشد.
این دادخواست از طرف خود اصیل یا شوهر و یا وکیل رسمی دادگستری او، ابتدا در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ثبت گردیده و در دادگاه خانواده محل اقامت زن طرح می‌گردد. البته بهتر است قبل از طرح دعوا علیه زوجه اظهارنامه‌ای مبنی بر تمکین او برایش ارسال گردد و پس از ان اقدام به طرح دعوا گردد.
شایان ذکر است مبنا و زیر ساخت تمکین زوجه یا زن از همسر رسمی، شرعی و قانونی خود تهیه مسکن مناسب و اسباب و لوازم زندگی در حد استطاعت مرد و در حد عرف است زیرا گاها شاهد این هستیم که زوجه با ادعای عدم وجود مسکن مناسب از طرف زوج، ادعای شوهر رد خواهد شد. پس حتما قبل از طرح دعوا در این خصوص با وکیلی برجسته و با تجربه همچون علیرضا قدیری مشورت کنید.
مفهوم عدم تمکین
عدم تمکین یا نشوز به معنی عدم انجام وظیفه زن یا مرد نسبت به دیگری در زندگی مشترک است. به صورت کلی می‌توان گفت عدم تمکین به معنی عدم انجام وظایف هر یک از زوجین نسبت به دیگری است که می‌تواند آثار مخربی را برای هر کدام از آن‌ها در طول زندگی مشترک در پی داشته باشد.
تمکین در لغت به معنای تن دادن و در تعابیر حقوقی، قیام زن به ادای وظایف زوجیت در مقابل شوهر است. در واقع زن از انجام تعهدات زنانه خود سر باز می زند. واژه تمکین در قانون مدنی عیناً نیامده است و تعریف نیز نشده است. ولی در ماده ۴ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ از این واژه استفاده شده است.
جمع‌بندی
تمکین دارای انواع مختلفی است که می توان گفت به طور کلی به دو دسته عام و خاص تقسیم می شود. عدم رعایت هر کدام پیامدهای مختلفی برای زوجه می تواند داشته باشد. بنابراین بهتر است اگر در این زمینه مشکلی داشتید با یک وکیل خوب مشورت کنید که در این میان می توانید از راهنمایی ها و مشاوره های علیرضا قدیری، یکی از وکلای پایه یک دادگستری در مشهد نیز بهره‌مند شوید. بدین جهت می‌توانید به صورت حضوری به موسسه حقوقی علیرضا قدیری مراجعه کرده یا از ساعت 9 صبح تا 9 شب با شماره ۰۹۱۵۵۹۰۹۵۴۹ تماس بگیرید.
