خلع ید یک دعوای حقوقی است که شخصی به صورت غیرقانونی مال غیرمنقول شخص دیگری مانند خانه و زمین را بدون رضایت او مالک می‌شود.
اگر در زمینه‌های دیگری نیاز با وکیل حقوقی در مشهد دارید با مجموعه علیرضا قدیری تماس بگیرید.
شماره تماس: ۰۹۱۵۵۹۰۹۵۴۹
در ادامه به بررسی انواع مشکلات مربوط به خلع ید، شروط لازم برای خلع ید و تصرف عدوانی پرداخته‌ایم. با علیرضا قدیری، وکیل مشهد همراه باشید تا هر آنچه لازم است در این حوزه بدانید.
خلع ید چیست؟
خلع ید طبق ماده ۳۰۸ قانون مدنی اینگونه بیان شده است که ”غصب استیلا برحق غیر است به شکل عدوان و اثبات ید برمال دیگری بدون اذن در حکم غصب محسوب می‌شود“
در اصطلاح حقوقی خلع ید به معنی رفع تصرف از متصرف به استناد حکم دادگاه است. “دعوای خلع ید”به “دعوای مالکیت” نیز تعبیر شده است. در این دعوی شخصی که مالک یک ملک است مدعی است که ملک او به صورت غیرقانونی و بدون اجازه و بدون هیچ قراردادی تصرف شده است.
آشنایی با انواع خلع ید:
خلع ید می‌تواند به اشکال زیر باشد.
- خلع ید امانی
- خلع ید غاصبانه
- خلع ید مشاعی
در ادامه به بررسی این موارد پرداخته‌ایم.
-
خلع ید امانی
در این نوع خلع ید مالک و طرف مقابل قراردادی را برای مدت معینی منعقد می‌کنند و پس از پایان قرارداد باید فردی که ملک را به امانت گرفته آن را به صاحبش بازگرداند. در صورت عدم تحویل ملک، مالک می‌تواند علیه طرف مقابل دعوای خلع ید امانی را تنظیم نماید.
-
خلع ید غاصبانه
در این نوع خلع ید بین مالک و فردی که ملک را غصب کرده قراردادی وجود ندارد و بنابراین مالک برای طرح دعوا باید غیرقانونی بودن تصرف ملک توسط طرف مقابل را به دادگاه ثابت کند. در این روش باید مالک سند رسمی ملک را برای اثبات مالکیت و طرح دعوا ارائه نماید تا دادگاه رسیدگی به پرونده را در دستور کار قرار دهد.
-
خلع ید مشاعی
در صورتی که مال مشاع توسط یک یا چند نفر از شرکاء مورد غصب قرار گرفته باشد سایر نفرات می‌توانند علیه آن‌ها دعوای خلع ید را مطرح کنند. دادگاه به درخواست رسیدگی می‌کند و مال مشاع را از افرادی که آن را غصب کرده‌اند پس می‌گیرد.
از آنجایی که دعاوی خلع ید و تصرف عدوانی دارای پیچیدگی‌هایی است؛ هرگونه اقدامات حقوقی و کیفری مستلزم مشاوره با وکلای متخصص در این حوزه است تا رسیدگی به پرونده در کمترین زمان و با صرف کمترین هزینه به نحو انجام شود.
با توجه به اینکه دعاوی ملکی یکی از مهم‌ترین دعاوی است موسسه حقوقی علیرضا قدیری در زمینه‌های مختلف دعاوی ملکی از جمله سرقفلی، الزام به تنظیم سند و… فعالیت می‌کند. از این رو به شما توصیه می‌کنیم در خصوص دعاوی مربوط به خلع ید و تصرف عدوانی با موسسه علیرضا قدیری مشاوره داشته باشید تا در جهت حل بهتر مسائل در کنار شما حضور داشته باشند. اگر در زمینه‌های دیگری نیاز با مشاوره حقوقی در مشهد دارید به مجموعه علیرضا قدیری مراجعه کنید.
شروط لازم برای دعوای خلع ید
- مالک بودن خواهان (شخص اقامه کننده دعوا)
- متصرف بودن شخص خوانده دعوا
- غیرقانونی و غیرمجاز بودن تصرف
- وجود این سه شرط باید از سوی دادگاه احراز گردد.
مدارکی که وکیل در دادخواست حقوقی خلع ید نیاز دارد:
- سند مالکیت ملک
- جلب نظریه کارشناس
- استماع شهادت شهود
- تحقیقات و معاینه محلی
تصرف عدوانی چیست؟
تصرف عدوانی به معنای ادعایی ست که متصرف ادعا دارد که شخصی بدون رضایت وی مال غیرمنقول او را از تصرف خارج و اینک وی درخواست اعاده تصرف نسبت به این امر را دارد.
شرط اصلی برای طرح دعوای مذکور داشتن مالکیت بلامنازع است. بدین معنا که مالک باید سندی در دست داشته باشد که مالکیت او را به طور کامل ثابت کند. در صورتی که فرد واقعا مالک باشد؛ اما مدرکی برای اثبات نداشته باشد، ابتدا مدعی مالکیت باید به دادگاه مراجعه نماید و دعوای اثبات مالکیت را مطرح کند و سپس با گرفتن حکم قطعی اثبات مالکیت، دعوای خلع ید را در دادگاه مطرح کند.
خلع ید و تصرف عدوانی از جهاتی دارای تفاوت هستند از جمله:
طبق ماده ۱۷۷ قانون آیین دادرسی مدنی به دعاوی تصرف عدوانی خارج از نوبت رسیدگی می‌شود؛ اما در دعاوی خلع ید، تشریفات دادرسی باید رعایت شود.
خلع ید یک دعوای حقوقی است و از روش‌های حقوقی قابل بررسی است.
در دعاوی خلع ید تنها مالک یا وکیل می‌تواند اقامه دعوا کند در حالیکه در دعاوی تصرف عدوانی هر شخص دیگری غیر از مالک که حق تصرف برای او وجود داشته باشد می‌تواند اقامه دعوا نماید
در دعاوی خلع ید حتما باید حکم به صورت قطعی صادر شود تا بتوان آن را اجرا نمود؛ اما در تصرف عدوانی نیازی به صدور حکم قطعی نیست.
دعاوی خلع ید اموال غیرمنقول و منقول را شامل می‌شود اما تصرف عدوانی نسبت به اموال غیرمنقول مطرح می‌شود.
سوالات متداول
- مدارک لازم برای طرح دادخواست خلع ید از ناحیه وراث چیست؟
دادخواست خلع ید از وراث باید با ارائه مدرک مثبت وراثت خواهان و خواندگان دعوی مطرح شود که شامل گواهی انحصار وراثت در صورت ارسال اظهارنامه تصویر اظهارنامه و سند مالکیت ملک است.
- دادگاه صالح برای رسیدگی دعوای خلع ید کجاست؟
دادگاه صالح برای این دعاوی، دادگاه محل وقوع ملک است.
- هزینه دادرسی دعوای خلع ید چقدر است؟
هزینه دادرسی مطابق قانون وصول برخی از درآمدهای دولت بر اساس ارزش منطقه‌ای ملک محاسبه می‌شود.
- آیا دعوای خلع ید بدون داشتن سند رسمی امکان پذیر است؟
خیر؛ داشتن سند رسمی یکی از شرایط مهم برای طرح دعوای خلع ید است.
- آیا تقاضای خلع ید در ملک مشاع امکان دارد؟
مالکیت به دو نوع تمام و مشاع تقسیم می‌شود که برای هرکدام دعوای خلع ید متفاوت است چرا که برای مالکیت مشاعی مالکین متعددی وجود دارد.
- آیا در مورد ملکی که در تصرف مستاجر است، امکان طرح دعوای خلع ید وجود دارد؟
در مورد ملک در تصرف مستاجر دو حالت متصور است:
اگر بین مالک و متصرف در گذشته قراردادی مبنی بر تصرف مستاجر تنظیم شده باشد و مستاجر بعد از اتمام مدت اجاره ملک استیجاری را تخلیه نکند؛ مالک می‌تواند دعوای تخلیه ید را مطرح نماید. اما اگر هیچ قراردادی در جهت تصرفات مستاجر منعقد نشده باشد و ملک در تصرف او بدون اجازه مالک باشد و ملک استیجاری را تخلیه نکند مالک باید دعوای خلع ید را مطرح کند.
- مزایای حضور وکیل در دعوای خلع ید چیست؟
زمانی که فروشنده یا سازنده ملک به تعهد خود جهت اخذ پایانکار اقدام نکند؛ می‌توان الزام وی را از دادگاه با حضور وکیل اخذ کرد. مزایای حضور وکیل با توجه به اشراف به قوانین و اثبات حق شاکی و دفاع از موضوع وی و سرانجام رد ادعای غاصب است.
- آیا در مرحله انحصار وراثت می‌توان خلع ید را انجام داد؟
تا زمانی که حصر وراثت صادر و افراد ورثه مشخص نشوند اجرای هر خواسته‌ای منوط به تعداد ورثه و احراز سمت آنان تحت عنوان وراث و ماترک باقیمانده از متوفی است.
- آیا دادخواست خلع ید از طریق شکایت کیفری پیگیری می‌شود؟
خیر. خلع ید یک اقدام غیر کیفری بوده که در محاکم حقوقی اقامه و انجام می‌پذیرد.
- آیا امکان طرح دعوای خلع ید و تصرف عدوانی به صورت همزمان وجود دارد؟
طبق ماده ۶۵ قانون آیین دادرسی مدنی، طرح چندین دعوا برای هر فرد وجود دارد. با توجه به اینکه دعوای خلع ید و تصرف عدوانی یک منشأ دارند، متقاضی می‌تواند هر دو دعوا را با هم مطرح کند و دادگاه به این دعواها طبق سلسله مراتب تعیین شده رسیدگی خواهد کرد.
