تاکنون ممکن است با اصطلاحاتی همچون سند وکالتی و سند قطعی آشنایی داشته باشید، اما احتمالاً سوالات متعددی در رابطه با فرق سند قطعی و وکالتی در ذهن شما شکل گرفته است. با مراجعه به موسسه حقوقی علیرضا قدیری به عنوان وکیل مشهد و استفاده از خدمات مشاوره ایشان، می‌توانید پاسخ سوالات خود را بگیرید. اصطلاح سند وکالتی به سندی اشاره دارد که توسط یک شخص به نام یکدیگر (وکیل) صادر می‌شود تا به او اجازه وکالت و نمایندگی در مورد موضوع خاصی را بدهد. این سند معمولاً برای انجام امور حقوقی و قضایی استفاده می‌شود و حقوق و تعهدات وکیل را نشان می‌دهد. در مقابل، سند قطعی یک سند رسمی و معتبر است که از طرف مراجع مختلفی مانند دولت یا محکمه صادر می‌شود و اطلاعات و موارد مهمی را تایید می‌کند. این سند معمولاً شامل اطلاعات مهم و حیاتی مانند اموال، موارد مالی، قراردادها و امضاهای رسمی است. در هر صورت، انتخاب بین این دو نوع سند بستگی به نوع و موضوع مورد نظر دارد. در این مقاله با موسسه علیرضا قدیری وکیل ملکی در مشهد، قصد داریم به بررسی تفاوت سند قطعی و وکالتی بپردازیم. با ما همراه باشید.
سند قطعی چیست؟
سند قطعی به سندی اشاره دارد که هنگام فروش یک مال یا دارایی، سازمان مربوط به آن، امور مربوط به انتقال سند از فروشنده به خریدار را انجام می‌دهد. این سند، به نام شخص خریدار ثبت می‌شود و نشان‌دهنده انتقال مالکیت از فروشنده به خریدار است. به عنوان مثال در بسیاری از کشورها، سازمان ثبت اسناد و املاک مسئول تنظیم سند قطعی در زمان فروش املاک است. بنابراین، هنگامی که اموالی به فروش می‌رسد و سند آن به صورت مستقیم از سازمان مربوط به نام شخص خریدار ثبت می‌شود، این سند به عنوان سند قطعی شناخته می‌شود. برای دریافت سند قطعی، امور اداری آن باید توسط فروشنده و خریدار در سازمان‌های مربوطه صورت گیرد و حضور هر دو طرف معامله در این فرآیند ضروری است. جهت مشاوره دعاوی ملکی می‌توانید از طریق همین وبسایت از خدمات آنلاین ما استفاده کنید.
سند وکالتی چیست؟
معاملات وکالتی در واقع فرآیندی است که در آن فروشنده، سند مالی که قصد دارد فروخته شود، به نام خریدار نمی‌نویسد، بلکه به خریدار وکالت می‌دهد تا امور اداری مربوط به انتقال سند را انجام دهد. در این نوع معامله، فروشنده به خریدار یک وکالت‌نامه اعطا می‌کند که این وکالت‌نامه در واقع سند وکالتی است. سند وکالتی معمولاً برای خرید و فروش اموال مختلف مانند املاک و خودرو و غیره استفاده می‌شود. این سند در دفاتر اسناد رسمی تهیه می‌شود و در آن اطلاعات مربوط به اموالی که قرار است سند آن به نام خریدار ثبت شود و اطلاعات خریدار و فروشنده قید می‌شود. دلایل مختلفی برای انتخاب معاملات وکالتی وجود دارد؛ برای مثال، وقتی سند مال آماده نیست یا دچار مشکل شده است، این نوع معامله را معمولاً انجام می‌دهند. با انتقال سند وکالتی، خریدار می‌تواند مال را خریداری کند و در زمانی که سند آزاد شود، مالکیت را به نام خود انتقال دهد. هرچند که اسناد وکالتی کاربرد زیادی دارند و با اهداف مختلفی صادر می‌شوند، اما نکته‌ای که باید به آن توجه شود این است که تا زمانی که این اسناد به نام خریدار منتقل نشوند، نمی‌توان تنها با استناد به آن‌ها مالکیت را اثبات کرد. همچنین، در صورتی که وکالت به دلیلی مانند فوت یا جنون وکیل یا موکل فسخ شود، سند وکالتی نیز فاقد اعتبار و ارزش خواهد شد.
فرق سند وکالتی با سند قطعی چیست؟
با درک تفاوت سند قطعی با وکالتی، معامله‌گران می‌توانند تصمیم‌گیری منطقی‌تری در مورد انتخاب نوع سند مناسب برای معاملات خود داشته باشند و مشکلات احتمالی را پیش‌بینی و جلوگیری کنند. برخی از تفاوت‌های این دو سند شامل:
1. محل مراجعه برای انتقال سند
در سند وکالتی، برای انتقال اسناد به نام خریدار، باید به دفتر اسناد رسمی مراجعه شود. اینجاست که فرآیند انتقال مالکیت اسناد انجام می‌شود و نیازی به مراجعه به سازمان مربوط به مال معامله شده نیست. به عبارت دیگر، در سند وکالتی، فروشنده سند را به نام خود ثبت می‌کند و وکالت مالکیت را به خریدار می‌دهد تا او بتواند معامله را انجام دهد. اما در سند قطعی، برای تنظیم و انتقال سند به نام خریدار، باید به سازمان مربوط به مالکیت مورد معامله مراجعه شود. به عنوان مثال، برای تنظیم سند قطعی خودرو، باید به دفتر تنظیم پلاک مراجعه کرده و فرآیند انتقال مالکیت خودرو را انجام داد. به همین ترتیب، برای تنظیم اسناد قطعی املاک نیز باید به دفاتر اسناد رسمی کشور مراجعه شود.
2. مدارک لازم برای انتقال سند
در مورد مدارک لازم برای انتقال سند، فرق سند قطعی با وکالت فروش وجود دارد. برای اعطای سند وکالتی، تشریفات کمتری لازم است و مراحل کوتاه‌تری برای انجام آن صورت می‌گیرد. به علاوه، برای تنظیم سند وکالتی، فقط مدارک جزئی مانند مدارک شناسایی مورد نیاز است. اما برای انتقال سند قطعی، نیاز به تحویل مدارک بیشتری به سازمان مربوطه وجود دارد. با توجه به نوع مالکیت مورد معامله، ممکن است مدارک متنوعی نظیر سند اصلی، شناسنامه و مدارک مالی دیگر به این سازمان ارائه شود. این مدارک برای بررسی‌های لازم و اقدامات انتقال مالکیت باید تحویل داده شوند.
3. مدت اعتبار سند قطعی و سند وکالتی
در سند وکالتی، معمولاً می‌توان یک مدت زمان خاص برای انجام معامله و انتقال مالکیت مشخص کرد. به عنوان مثال، فروشنده ممکن است به خریدار وکالت انتقال سند را به مدت سه ماه اعطا کند، به طوری که خریدار در این مدت زمان فرصت داشته باشد تا امور مربوط به انتقال سند را پیگیری کند و اقدامات لازم را انجام دهد. پس از پایان این مدت زمان، اعتبار وکالت به پایان می‌رسد و باید مجدداً توافق وکالت صورت گیرد. اما در مورد سند قطعی، این مسئله وجود ندارد. زیرا سند‌های قطعی معمولاً بدون تاریخ انقضا صادر می‌شوند و به عنوان اثبات دائمی انتقال مالکیت در نظر گرفته می‌شوند. به همین دلیل با انتقال سند قطعی، نگرانی از بابت پایان تاریخ اعتبار سند وجود نخواهد داشت و این سند به مدت نامحدود معتبر خواهد بود، مگر اینکه به دلایلی مانند انتقال مالکیت دیگر مورد تغییر قرار گیرد.
4. موارد مندرج در اسناد قطعی و وکالتی
در سند قطعی، مواردی که در سند قید می‌شوند معمولاً برای همه معاملات مشابه یکسان است. اما در سند وکالتی، با توجه به مالی که قرار است معامله شود و توافقات بین خریدار و فروشنده، اطلاعات مختلفی درج می‌شود. به عبارت دیگر، موارد مندرج در اسناد وکالتی بسته به شرایط خاص هر معامله و توافقات دو طرف می‌تواند متغیر باشد. برای مثال، ممکن است خریدار و فروشنده توافق کنند که وکالت آن‌ها از نوع بلاعزل باشد یا تاریخ و مدت مشخصی برای اعتبار وکالت مشخص کنند. این تفاوت‌ها در موارد مندرج در سند وکالتی، نشان‌دهنده انعطاف پذیری بیشتر این نوع اسناد نسبت به سند‌های قطعی است که بسته به شرایط و توافقات معامله تغییر می‌کند.
5. فرایند و زمان رسیدگی به اسناد قطعی و وکالتی
برای تنظیم یک سند وکالتی، نیاز به وقت کمتری است و می‌توان در مدت زمان کوتاهی آن را در دفاتر اسناد رسمی تهیه کرد. این امر به دلیل سادگی و فرآیند کمتر مربوط به اخذ وکالت است. اما تهیه یک سند قطعی نیازمند مراحل گسترده‌تر و زمان‌برتر است که ممکن است به مدت طولانی‌تری ادامه یابد. این اختلاف به دلیل پیچیدگی بیشتر فرایند مربوط به صدور سند قطعی نسبت به وکالتی است.
6. هزینه سند قطعی و وکالتی
اسناد قطعی هزینه کمتری دارند، زیرا تنها باید هزینه‌های مربوط به ادارات دولتی مربوطه پرداخت شود. اما برای تنظیم اسناد وکالتی، باید هزینه‌های حق الزحمه دفاتر اسناد رسمی نیز پرداخت شود.
7. اعتبار سند قطعی و وکالتی
اسناد قطعی اعتبار بیشتری نسبت به اسناد وکالتی دارند. زیرا با انتقال سند قطعی به نام خریدار، نگرانی و خطری مالکیت خریدار را تهدید نمی‌کند. به این معنا که مالکیت که با اسناد قطعی تایید می‌شود، به نوعی دائمی و ثابت است و به مالک جدید تعلق می‌گیرد. اما اسناد وکالتی به تنهایی اعتبار چندان زیادی ندارند و در صورتی که وکالت فسخ شود، اثبات مالکیت دشوار خواهد بود. اما اگر به همراه اسناد وکالتی مبایعه‌نامه نیز تنظیم شود، این اسناد معتبر هستند و مالکیت را به اثبات می‌رسانند.
8. امکان وثیقه گذاشتن سند
اسناد قطعی اسناد رسمی و لازم الاجرا هستند و اعتبار بالایی دارند، بنابراین برای مواردی که نیاز به تودیع وثیقه برای مراجع قضایی است، می‌توان از اسناد رسمی یا قطعی استفاده نمود. اما اسناد وکالتی تنها سندی برای اجازه انتقال سند قطعی هستند و نمی‌توان از آن‌ها به عنوان وثیقه برای بانک و یا دادگاه استفاده نمود.
