تشکیل خانواده و پرورش فرزندان نیازمند انعطاف و هماهنگی بین والدین است، به نحوی که حتی در مواجهه با اختلافات زوجین، فرزندان هیچ گونه آسیبی نبینند و سلامت روانی آنان همواره مورد توجه باشد. با این حال، متاسفانه در برخی موارد، اختلافات بین والدین به گونه‌ای شدید می‌شود که یکی از طرفین تصمیم به بردن فرزندان از منزل بدون اجازه شوهر یا همسر می‌گیرد. به عنوان مثال، در حالی که حضانت فرزندان معمولاً تا پایان هفت سالگی با مادر است، اما گاهی مادران به دلیل اختلافات با همسرشان، به تنهایی تصمیم به بردن فرزند بدون اجازه شوهر می‌گیرند که این اقدام به لحاظ قانونی ممکن است مشکلاتی را بوجود آورد و به وکیل خانواده در مشهد نیاز باشد. بنابراین، ممکن است با این سوال مواجه شوید که حکم مادر برای بردن فرزند بدون اجازه شوهر از منزل چیست؟ در این مقاله با موسسه حقوقی علیرضا قدیری به عنوان وکیل حقوقی مشهد، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت. همچنین، حکم حقوقی و احتمال دعاوی کیفری مربوط به این مسئله نیز مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
بردن فرزند از خانه بدون اجازه شوهر
بر اساس قانون مدنی، والدین مسئولیت‌هایی را نسبت به فرزندان خود دارند که از جمله آنها حضانت و تربیت فرزندان است. حضانت به معنای نظارت بر مراقبت جسمی و تربیت فرزندان، و همچنین نظارت بر مراقبت روحی و روانی آنان است. در مواردی که والدین دچار اختلافات شده و به طلاق یا جدایی می‌رسند، تکلیف حضانت فرزندان بعد از طلاق توسط قانون مدنی مشخص شده است. جهت مشاوره با وکیل مشهد برای تکلیف حضانت فرزندان می‌توانید به همین وبسایت مراجعه کنید. بر حسب مقررات قانون مدنی، حضانت فرزندان دختر و پسر تا پایان 7 سالگی به عهده مادر بوده و پس از آن، تا دوران بلوغ (نه سالگی در دختران و پانزده سالگی در پسران) با پدر می‌باشد. اما قبل از اخذ طلاق (مثلاً در صورت قهر کردن والدین)، ممکن است مادر اقدام به بردن فرزندان از منزل و رفتن به منزل والدین و آشنایان خود نماید. در این صورت، پرسشی مطرح می‌شود که آیا مادر می‌تواند بدون اجازه شوهر، فرزندان را از منزل خارج کند؟ پاسخ به این سوال منفی است. به عبارت دیگر، بردن فرزند از منزل بدون اجازه شوهر، از نظر شرعی و قانونی موجه نیست. زیرا حضانت فرزندان قبل از طلاق، حق و تکلیف هر دوی والدین می‌باشد و مادر نمی‌تواند از این حق و تکلیف جلوگیری کند. همچنین، ملاقات با فرزندان به لحاظ قانونی، حق هر کدام از والدین است و بردن فرزند از منزل بدون اجازه شوهر، این حق را از پدر سلب می‌نماید. ضمنا اگر به وکیل طلاق در مشهد نیاز دارید، موسسه حقوقی علیرضا قدیری آماده ارائه حرفه‌ای‌ترین خدمات به شما عزیزان می‌باشد.
حکم مادر برای بردن فرزند بدون اجازه شوهر چیست؟
اگر زن و مرد هنوز از هم طلاق نگرفته باشند و زن، اقدام به بردن فرزندان از منزل شوهر بکند، در صورت اثبات این موضوع، حکم نشوز یا عدم تمکین در مورد خود زن قابل اعمال است. این حکم حقوقی و کیفری به عنوان حکم مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می‌برد، بر زن جاری خواهد شد. در صورتی که زن و شوهر از هم جدا شده باشند و حضانت فرزند به عهده پدر باشد، مادر نمی‌تواند فرزندان را بدون اجازه از منزل شوهر خارج کند. در این شرایط، حضانت و ولایت قهری پدر به قوت خود باقی است و مادر نمی‌تواند در حق پدر برای حضانت فرزندان خللی وارد آورد، مگر اینکه با استناد به راهکارهای قانونی اقدام به سلب حضانت از پدر نماید. در صورتی که والدین از هم طلاق گرفته باشند و حضانت به عهده مادر باشد، مادر نیز نمی‌تواند فرزندان را به مسافرت ببرد یا با هر روش دیگر، جلوی برقراری ارتباط پدر با فرزندان را بگیرد. در این حالت نیز، ممکن است حکم حقوقی و کیفری مربوطه برای مادر اعمال شود. به علاوه بر اساس ماده 42 قانون حمایت خانواده، فرزندان را نمی‌توان بدون رضایت ولی، قیم، مادر یا شخصی که حضانت به وی سپرده شده، از محل اقامت خارج نمود. این ماده تصریح می‌کند که مگر اینکه دادگاه، این امر را به مصلحت فرزند دانسته و با لحاظ حق ملاقات دیگری، اجازه این امر را بدهد. در این صورت، ذی نفع باید تضمین کند که فرزند را مجدداً بازگرداند.
حکم حقوقی مادر برای بردن فرزند بدون اجازه شوهر
از لحاظ حقوقی مادر ممکن است به دلیل خروج فرزندان از منزل پدر، حق حضانت خود را از دست بدهد. حکم حقوقی مادری که فرزندانش را بدون اجازه شوهر از منزل ببرد، در ماده 41 قانون حمایت خانواده ذکر شده است. بر اساس این ماده، هرگاه دادگاه تشخیص بدهد که مسئول حضانت از انجام تکالیف مقرر در این رابطه امتناع می‌نماید و یا مانع ملاقات فرزند تحت حضانت با اشخاص ذی حق می‌شود، می‌تواند دو اقدام انجام دهد:
اول؛ به دلیل عدم اجرای تکالیف حضانت و محروم نمودن پدر از ملاقات با فرزندانش، اقدام به واگذاری حضانت به شخص دیگر نموده و از مادر سلب حضانت کند. بنابراین، حکم مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می‌برد، ممکن است از وی سلب حضانت شود.
دوم؛ به دلیل جلوگیری از ملاقات شوهر با فرزندان، دادگاه می‌تواند تعیین ناظر نموده و حدود نظارت وی را نیز مشخص نماید، به نحوی که مصلحت طفل نیز تامین گردد. لذا حکم مادری که فرزندان خود را بدون رضایت شوهر از خانه بیرون می‌برد، ممکن است تعیین ناظر بر حضانت باشد.
همینطور بر اساس آخرین اصلاحات ماده 40، در صورت تکرار بردن فرزند از خانه بدون اجازه شوهر، دادگاهی که رأی دادگاه زیر نظر آن اجرا می‌شود، می‌تواند برای حضانت نگهداری و ملاقات طفل یا نوجوان مقتضی، هر تصمیمی که می‌خواهد بگیرد.
حکم کیفری مادر برای بردن فرزند بدون اجازه شوهر
در قانون حمایت خانواده، حکم مادری که فرزندانش را بدون اجازه از خانه شوهر بیرون می‌برد، به صورت ضمانت اجرای کیفری نیز مقرر شده است. این حکم کیفری، در مواد 40 و 54 قانون حمایت خانواده بیان شده است. بر اساس ماده 40 قانون حمایت خانواده، خودداری از استرداد فرزند به شخصی که حضانت را به عهده دارد، می‌تواند موجب بازداشت شخص شود. اگر حضانت، به عهده پدر باشد و مادر برای ملاقات با فرزند، وی را به منزل خود برده و او را بازنگرداند، حکم کیفری مادری که فرزندانش را بدون اجازه از منزل خارج کند، ممکن است بازداشت باشد. طبق آخرین اصلاحات ماده 40 قانون حمایت از خانواده:
هرکس از اجرای حکم دادگاه در مورد حضانت طفل، استنکاف کند یا مانع اجرای آن شود یا از استرداد طفل امتناع ورزد، حسب تقاضای ذی نفع و به دستور دادگاه صادرکننده رای نخستین، تا زمان اجرای حکم، بازداشت می شود. در صورت تکرار، دادگاهی که رای دادگاه زیر نظر آن اجرا می شود می تواند هر تصمیمی را که برای حضانت نگهداری و ملاقات طفل یا نوجوان مقتضی بداند اتخاذ کند.
همچنین بر اساس ماده 54 قانون حمایت خانواده، ضمانت اجرای جلوگیری از ملاقات با فرزند بیان شده است. اگر مادر حضانت را به عهده داشته باشد، اما جلوی ملاقات فرزندان با پدر را بگیرد، حکم کیفری جزای نقدی بر وی قابل اعمال می‌باشد. در این صورت، طرف مقابل می‌تواند با استفاده از نمونه اظهارنامه ملاقات فرزند مشترک، ابتدا از مادر درخواست کند که به تکلیف قانونی خود عمل نماید. بر اساس متن ماده 54:
هرگاه مسئول حضانت، از انجام تکالیف مقرر، خودداری کند یا مانع ملاقات طفل با اشخاص ذی حق شود، برای بار اول، به پرداخت جزای نقدی درجه هشت و در صورت تکرار، به حداکثر مجازات مذکور محکوم می شود.
لازم به ذکر است که جزای نقدی درجه هشت بر اساس قانون مجازات اسلامی، تا ده میلیون ریال جریمه نقدی است.
