ملک مشاع به حالتی از یک ملک گفته می‌شود که در مالکیت فقط یک فرد نباشد و چند نفر در مالکیت آن شریک باشند. اگر ملک مشاع توسط شخصی تصرف شود به طوری که بقیه شرکا راضی به این تصرف و سکونت نباشند، به آن تصرف عدوانی ملک مشاع گفته می‌شود. در این حالت هر کدام از مالکین می‌توانند به دادگاه مراجعه کنند و دادخواست تخلیه ملک را مطرح کنند تا ملک مشاع از تصرف فرد متصرف خارج شود. این اقدام قانونی نیز مقدمات و شرایط مخصوص به خود را دارد که با دریافت مشاوره از وکیل مشهد می‌توانید با اطلاعات کسب شده دست به اقدامات قانونی بزنید.
تصرف عدوانی ملک مشاع چیست؟
تحقق جرم تصرف عدوانی شریک در ملک مشاع زمانی انجام می‌پذیرد که شخصی در مال غیر منقول شخص دیگری با استفاده از زور و اجبار و به طور غیرقانونی، تصرف کند و مانع تصرف قانونی مالک شود. به عبارتی دیگر در هنگام تصرف عدوانی متصرف با توسل به زور وارد ملک می‌شود و در مال به طور عدوانی و با اجبار تصرف می‌کند و یا اینکه با رضایت و موافقت قبلی مالک وارد ملک شده و از مال استفاده کند، اما بدون اجازه و رضایت مالک در ملک باقی بماند و به تصرف خود ادامه دهد. برای اینکه در مورد تصرف عدوانی در ملک مشاع چیست، بیشتر بدانید می‌توانید با وکیل ملکی در مشهد مشورت کنید و سوالات احتمالی خود را با به روزترین قوانین برطرف کنید و درمورد اینکه تصرف عدوانی چیست اطلاعات جامع و کاملی بدست آورید.
تصرف عدوانی در ملک مشاع بدون اجازه شریک
تصرف در ملک مشاع بدون اجازه شریک یعنی شخص متصرف بدون اجازه و کسب رضایت صاحب ملک یا سایر شرکا دست به تصرف ملک زده است. در این صورت از نظر قانونی سایر شرکا می‌توانند جداگانه از شخص متصرف به‌دلیل خدشه به حق و حقوق و اموال آنها شکایت کنند تا تخلیه ملک مشاع صورت بگیرد.
جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع
ارتکاب جرم تصرف عدوانی مشاع به طور معمول توسط شخصی غیر از شرکا امکان‌پذیر خواهد بود. برای مثال اگر چندین نفر نفر یک ملک را به صورت مشترک خریداری کنند آنها در تمام اجزای این باغ شریک هستند. اگر فردی بدون رضایت مالکان در این ملک، هرگونه اقدامی انجام دهد مرتکب جرم تصرف عدوانی در ملک مشاع شده است. در این شرایط هر کدام از شرکا با ارائه سند مالکیت می‌توانند علیه او شکایت کنند. یعنی برای طرح شکایت به حضور همه شرکاء نیاز نخواهد بود. ممکن است شرکا برای مال مشاع سند رسمی نداشته باشند و بخواهند با ارائه سند عادی علیه متصرف شکایت کنند. در این شرایط اگر متهم دلیل قابل قبولی ارائه ندهد و نتواند محق بودن خود را ثابت کند، دادگاه به مجازات او رای خواهد داد. چنانچه متهم برای دفاع از خود، سند عادی یا مبایعه‌نامه را ارائه دهد، دادگاه به احتمال زیاد به برائت او حکم می‌دهد. پس از آن طرفین باید برای اثبات مالکیت خود اقدام کنند.
مجازات تصرف عدوانی ملک مشاع
همانطور که گفته شد، تصرف عدوانی در ملک مشاع زمانی که توسط شخص سومی انجام شود جرم است و مجازات دارد. مطابق ماده 690 قانون مجازات اسلامی، هرکسی اقدام به هرگونه تصرف عدوانی در اموال غیرمنقول دیگران اعم از مشاع یا مفروز انجام دهد مجرم بوده و مجازات دارد. مجازات آن حبس از 1 ماه تا 1 سال خواهد بود. این مجازات با توجه به قانون کاهش مجازات‌های تعزیری به 15 روز تا 6 ماه کاهش پیدا کرده است. تصرف عدوانی ملک مشاع جرم درجه 7 است و باید به صورت مستقیم در دادگاه رسیدگی شود. بنابراین شاکی نیازی به مراجعه به دادسرا ندارد و باید شکایت خود را در دادگاه مطرح نماید. برای بررسی پرونده باید شرکای ملک مشاع سند رسمی ارائه دهند، در غیر این صورت می توانند با ارائه سند عادی اقدام به شکایت از متصرف نمایند.
چنانچه متهم پرونده مدارک قانع کننده به دادگاه ارائه ندهد مجازات خواهد شد. اما در صورتی که متهم سند عادی یا مبایعه نامه داشته و به دادگاه ارائه دهد، حکم رای او از سوی دادگاه اعلام می شود. در این شرایط شرکای ملک مشاع برای اثبات مالکیت خود راه سختی دارند و بهتر است به وکیل اثبات مالکیت مراجعه کنند.
نحوه شکایت و رسیدگی به دعوای تصرف عدوانی ملک مشاع
مطابق رای وحدت رویه تصرف عدوانی در ملک مشاع که توسط دیوان عالی کشور مطرح شده است، تصرف باید توسط شخص ثالث (فردی غیر از شرکا) انجام شود. گاهی ممکن است شرکایی که در یک ملک، مالکیت مشترک دارند، علیه شریک خود دعوای تصرف عدوانی در ملک مشاع را مطرح کنند. این موضوع در دادگاه‌های مختلف رویه قضایی یکسانی ندارد. معمولا در دادگاه جزایی این شکایت رد می‌شود چون متهم در مال حق مالکیت دارد. بعضی از قضات محاکم غیر جزایی نیز اگر شرکا سابقه تصرف در ملک را نداشته باشند، این دعوی را رد می‌کنند. در این شرایط شرکا باید به دادگاه درخواست خلع ید از ملک را بدهند تا پرونده مورد رسیدگی قرار بگیرد. بسیاری از قضات دادگاه‌های جزایی معتقدند به دلیل اینکه شریک خودش مالک است و سوءنیت او در مالی که خودش در آن مالک محسوب می‌شود، ممکن نیست؛ بنابراین جز در مواردی که شریک موجب تخریب مال شود، قابل مجازات نخواهد بود. در شرایطی ممکن است یکی از شرکا فوت کند و سهم او به وراث برسد. اگر وراث متوفی بدون توجه به رضایت و سهم سایر شرکاء در ملک مشاعی ساکن شوند یا به هر نوعی بر آن تسلط پیدا کنند، این مورد نیز توسط سایر شرکا قابل پیگیری در محاکم خواهد بود.
جمع بندی
در این مقاله تمام موارد قانونی و حقوقی پیرامون تصرف عدوانی ملک مشاع و چیستی آن را توضیح دادیم. همانطور که گفته شد تصرف ملک مشاع به ورود و تصرف اجباری یک ملک بدون رضایت مالک گفته می‌شود که این امر غیر قانونی محسوب می‌شود. به صورت کلی شرکا و مالکین یک ملک می‌توانند علیه متصرف طرح دعوا انجام دهند. برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قوانین و شرایط دقیق تصرف عدوانی ملک مشاع و همچنین اطلاع از چگونگی طرح دعوا بهتر است با یک وکیل حاذق و با تجربه مشورت کنید. بدین جهت شما می‌توانید به موسسه وکلای علیرضا قدیری مراجعه کرده و مشکل حقوقی و کیفری خود را با یک وکیل متخصص مطرح کرده و راهکار مناسبی برای آن بیابید. همچنین می‌توانید از 9 صبح تا 9 شب با ۰۹۱۵۵۹۰۹۵۴۹ شماره تماس بگیرید تا تا اسرع وقت به سوالات احتمالی شما پاسخ داده شود.
