استرداد جهیزیه چیست ؟
به اموالی که زوجه در موقع ازدواج به منزل شوهرش می‌آورد ” جهیزیه” می گویند . ” استرداد جهیزیه ” در زمانی مطرح می‌شود که زوجه تصمیم به برگرداندن جهیزیه خود از منزل شوهرش می گیرد و بنابراین اقدام به طرح دعوای استرداد جهیزیه می نماید .
دنبال وکیل خانواده در مشهد هستی ؟ اینجا رو کلیک کن
جهیزیه شامل چه مواردی می شود ؟
کلیه وسایل غیر مصرفی که در زندگی مشترک قابل استفاده باشد، مانند وسایل برقی،میز و صندلی ومبل وسایل چوبی از قبیل کمد و تخت و پاتختی، پرده ،کرکره ، لوازم پخت و پز، انواع فرش های تزیینی و کفپوش ها و به طور کلی اموال منقولی که با استفاده از آن ها از بین نمی رود و توسط زوجه به منزل شوهرش آورده شده است ” جهیزیه” می گویند . دردعوای استرداد جهیزیه همه این اموال به شرط آنکه در زمان طرح دعوا موجود باشد قابل استرداد می باشد . در صورتی که لوازم جهیزیه درهنگام طرح دعوای استرداد موجود نباشد ، می توانند مبلغ معادل آن را از زوج دریافت نمایند.
سیاهه در استرداد جهیزیه چیست ؟
حسب ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی تهیه منزل و اثاث البیت به عهده شوهر است و زن هیچ تکلیفی در این خصوص ندارد اما در عرف جامعه ما ملاحظه می گردد که خانواده زوجه برای حمایت از تشکیل زندگی فرزندشان اقدام به تهیه اقلام متعددی از وسایل زندگی می نمایند. این اقلام معمولا درصورتجلسه ای تنظیم گردیده که به امضای طرفین و بخصوص زوج ( داماد) می‌رسد . نام عرفی این لیست “سیاهه جهیزیه” می باشد. همین سیاهه در زمان استرداد جهیزیه مدرک قابل قبول برای دادگاهها می باشد تا با استناد به آن حکم به حقانیت زوجه داده و استرداد جهیزیه را بپذیرند . با توجه به اینکه لیست مذکورمستند طرح دعوای استرداد جهیزیه می باشد، بهتر است در تنظیم آن نکات ذیل رعایت گردد.
چندنکته درتنظیم سیاهه برای استرداد جهیزیه :
- بهتر است لیست اقلام از بالاترین قیمت شروع شده و به طرف پایین ترین قیمتهای اجناس تکمیل گردد.
- در اقلام مهم ضروریست مارک و مدل کالا دقیقا قید گردد
- بعد از تنظیم سیاهه در دو نسخه به امضای زوج (داماد) و نزدیکان وی برسد.
- به غیر از داماد و نزدیکان وی چند نفر شاهد دیگر که بی طرف هستند نیز آن را امضا نمایند.
- درذیل سیاهه جمع اقلام ذکر گردد ( مثلاً ۵۰ قلم ) و نیز ذکر گردد که این سیاهه در دو نسخه تنظیم گردیده و هر دو در حکم واحد بوده و یک نسخه تحویل زوج و یک نسخه تحویل زوجه گردد
- سیاهه تنظیمی بانضمام فاکتورهای خرید کالاها در محل امنی به غیر از منزل مشترک زوجین حفظ و نگهداری گردد .
چه زمانی امکان طرح دعوای استرداد جهیزیه وجود دارد ؟
از زمانی که جهیزیه توسط زوجه به منزل شوهرش منتقل می‌گردد تا هر زمان که زوجه تصمیم به استرداد آن بگیرد طرح دعوای استرداد جهیزیه امکان پذیر بوده و لذا محدود و مختص به زمان خاصی نبوده و اینکه زوجین در دوران عقد باشند و یا بعد ازعقد هیچ تاثیری در این حق زوجه ندارد.
نحوه تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه چگونه است ؟
برای تنظیم دادخواست استرداد جهیزیه ضروریست زوجه با تقدیم سیاهه اموال که به امضای شوهرش رسیده نسبت به آن اقدام نماید. در صورتی که مبلغ اقلام جهیزیه تا ۲۰ میلیون تومان باشد رسیدگی به موضوع در صلاحیت شوراهای حل اختلاف محل زندگی زوجین می باشد و در صورتی که مبلغ اقلام جهیزیه بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد موضوع در صلاحیت دادگاه های خانواده می باشد.
استرداد جهیزیه در صورتی که سیاهه نباشد :
درمواردی زوجه علیرغم اینکه اقلامی را بعنوان جهیزیه به منزل شوهر برده است هیچ لیستی به عنوان سیاهه ندارد و این مورد معمولاً به خاطر ملاحظات خویشاوندی ست که گاها دیده شده که خانواده زوجه از تنظیم سیاهه و امضا گرفتن آن خودداری می‌نمایند. در این موارد کار استرداد جهیزیه کمی دشوار می‌باشد ولی با اقداماتی امکان پذیر است . در مواردی که لیست امضا شده ای از جهیزیه وجود ندارد، لازم است که زوجه لیست اقلام جهیزیه را با ذکر مشخصات دقیق آن تنظیم نماید و به امضای کسانی که از خرید آن توسط زوجه مطلع هستند و از تعلق و مالکیت آن اقلام به زوجه آگاه هستند امضا نمایند . در این موارد ضروریست کسانی که این لیست را امضا می نمایند اطمینان کافی از مالکیت زوجه به اقلام جهیزیه به طور جزء به جزء داشته باشند، زیرا دادگاه آنها را علاوه بر امضائی که کرده اند حضوری برای ادای شهادت دعوت خواهد نمود و در دادگاه بایستی سوگند یاد نمایند که از مالکیت زوجه نسبت به جهیزیه اطلاع دارند و این اطلاع به طور مستقیم بوده نه اینکه بگویند چون به زوجه اطمینان دارند قول او را تایید می نمایند، بنابراین ضروریست که شهود به نحو تضمینی نسبت به موضوع شهادت دهند در غیر اینصورت دعوای استرداد جهیزیه مردود خواهد شد. دعوای استرداد جهیزیه بایستی به طرفیت زوج (شوهر) تنظیم گردد و زوج در دفاع از خود می تواند مالکیت خود بر اموالی را که آورده استفاده نماید و از استرداد آنها جلوگیری نماید .
استرداد جهیزیه و تامین خواسته :
درمواردی که تا صدور حکم استرداد جهیزیه و اجرای آن امکان آسیب به جهیزیه وجود داشته باشد، می توان با تقاضای دستور موقت ، مبنی بر حفظ و نگهداری اموال نزد شخصی امین اقدام نمود . درخواسته مذکور می توان از دادگاه تقاضا نمود که تأمین خواسته مذکور قبل از ابلاغ به زوج اجرا گردد تا در صورتی که زوج قصد مخفی نمودن و یا آسیب به اموال را داشت فرصت آن را نیابد و زوجه را از حق قانونی خود محروم نکند. امین هم شخص بی طرفی ست که امکان حفظ و نگهداری اموال را تا رسیدگی نهایی دارد و بایستی توسط زوجه به دادگاه معرفی گردد ولی وظیفه دادگاه است که سلامت و توانمندی شخص امین را احراز نماید ولذا ممکن است کسی را به عنوان امین معرفی نماییم ولی دادگاه به لحاظ عدم اطمینان از امانتداری و توانایی شخص مذکور از پذیرش آن به عنوان امین خودداری نماید و در این موارد باید شخص دیگری به دادگاه معرفی گردد .
صورتجلسه تحویل جهیزیه چیست ؟
پس از صدور حکم مبنی بر استرداد جهیزیه و قطعی شدن آن اجرای حکم به اداره اجرای دادگستری سپرده می‌شود. اداره ی اجرا با تعیین مامور اجرا وقتی را تعیین و به طرفین اعلام می نماید که در آن وقت مقرر با تهیه وسایل حمل و نقل حضور به هم رسانند. مأمور اجرا با توجه به صورت تنظیمی دادگاه در حکم استرداد جهیزیه، یک به یک اقلام را صورت برداری نموده و و اجازه خروج آنها را از منزل شوهر می دهد. پس از اتمام اقلام مطابق صورت تنظیمی در حکم دادگاه صورتجلسه ای تنظیم می گردد که می بایستی به امضاء طرفین پرونده یعنی زوج و زوجه برسد. اگر اقلامی که در حکم دادگاه بود در محل موجود نبود بعنوان کسری در صورتجلسه مذکور ذکر می گردد و زوجه باستناد همین صورتجلسه می تواند وجه اقلام کسری را جداگانه از زوج مطالبه نماید. بعد از تنظیم صورتجلسه فوق الذکر و امضاء طرفین عملیات قانونی استرداد جهیزیه پایان یافته تلقی می گردد.
نگارش محتوا : علیرضا قدیری – وکیل پایه یک دادگستری
