قانون بیمه مربوط به حوادث رانندگی و یا بطور کلی هر نوع وسیله موتوری زمینی تحت عنوان ” قانون بیمه اجباری خسارات وارده به شخص ثالث در اثر حوادث ناشی از وسیله نقلیه ” که در سال 1395 تصویب و اجرایی گردید دارای نکات بسیار مفید و کاربردی برای زیان دیدگان اعم از سرنشینان و یا افراد خارج از وسیله نقلیه و حتی خود راننده و یا مسبب حادثه می باشد . این قانون بسیار مترقی و با گرایش به جبران ضرر و زیان و خسارت به جان و مال هرکسی که براثر حادثه ناشی از حوادث مربوط به وسیله موتوری زمینی آسیب دیده است می باشد . ویژگیهای کاربردی این قانون را برای استفاده هرکسی که بخواهد از مزایای این قانون مطلع گردد در این مقاله برمی شماریم .
-
این قانون چه خسارات بدنی را شامل می شود ؟
حسب این قانون هرنوع آسیب و صدمه به بدن که منجر به شکستگی ، نقص ، ازکارافتادگی عضو جزئی یا کلی –موقت یا دائم و نیز هرنوع دیه اعم از جراحت یا فوت و ارش را شامل می شود . در این قانون هزینه معالجه آسیب دیده نیز بعنوان خسارات بدنی پذیرفته شده است .
-
منظور از خسارت مالی چیست ؟
هرنوع آسیب به اموال اشخاص ثالث ناشی از رانندگی وسایل موتوری زمینی مشمول خسارات مالی می باشد .
-
منظور از حادثه در این قانون چیست ؟
طبق این قانون هرنوع سانحه ای که ناشی از وسیله نقلیه باشد حادثه می باشد ، حتی اگر سانحه ناشی از کالاهایی که توسط خودرو حمل می گردد باشد نیز مشمول حوادث قابل جبران در این قانون است . این قانون از اینهم پا را فراتر می گذارد و هرنوع صدمه ای حتی بدون برخورد به اشخاص ثالث را که مربوط به وسیله موتوری باشد در بر می گیرد . برای مثال اگر خودرویی بر اثر بی احتیاطی در موقع پارک باعث شود عابرپیاده بدون حتی برخورد با خودرو به زمین بخورد و آسیب ببیند طبق این قانون حادثه بوده و باید از طریق بیمه جبران خسارت گردد . بعلاوه اگر بر اثر حوادث غیرمترقبه نیز وسیله نقلیه به اشخاص ثالث آسیب وارد نماید بایستی بیمه پاسخگوی خسارت باشد . مثلا اگر بر اثر سیل، خودرو از محل پارک خود خارج گردید و به شخص ثالث یا مال وی خسارتی وارد آمد می بایستی بیمه شخص ثالث ، خسارت را پرداخت نماید .
-
تکلیف قانونی به بیمه همه دارندگان وسایل نقلیه
تمام دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی مکلفند وسیله نقلیه خود را در قبال خسارت بدنی و مالی که ممکن است ناشی از حوادث وسایل نقلیه به اشخاص ثالث باشد در شرکتهای معتبر بیمه نمایند .
-
نحوه جبران خسارت شخص ثالث با داشتن بیمه معتبر
در صورتی که وسیله نقلیه که باعث حادثه گردیده دارای بیمه نامه معتبر باشد جبران خسارت توسط شرکت بیمه صورت می گیرد . اگر شرکت بیمه حاضر به جبران خسارت نگردید می بایستی دعوای مطالبه خسارت علیه شخص مسبب حادثه و نیز شرکت بیمه در دادگاه مطرح گردد .
-
نحوه جبران خسارت شخص ثالث بدون داشتن بیمه معتبر
در صورتیکه وسیله حادثه آفرین فاقد بیمه نامه معتبر باشد خسارت بدنی به شخص ثالث توسط صندوق تامین خسارت بدنی پرداخت می گردد و اگر صندوق از پرداخت خسارت خودداری نمود شخص ثالث می بایستی علیه شخص مسبب حادثه و صندوق مذکور طرح شکایت نماید . دادگاه در این موارد صندوق را به جبران خسارت محکوم می نماید .
- شرکتهای بیمه موظفند وسایل نقلیه موتوری را معادل حداقل دیه یک مرد مسلمان در ماههای حرام بیمه نمایند و در صورتیکه در طول سال قیمت دیه مذکور بیشتر شود ، دارندگان وسایل نقلیه نیازی به الحاقیه ندارند و همان بیمه قبلی خودبخود به نرخ جدید ارتقاء می یابد .
- شرکتهای بیمه موظفند وسایل نقلیه موتوری را نسبت به خسارات مالی حداقل معادل دو و نیم درصد ( 5/2 % ) تعهدات بدنی بیمه نمایند . برای مثال اگر بیمه بدنی برای یکسال مبلغ شانزده میلیارد ریال باشد بیمه خسارت مالی آن مبلغ چهارصد میلیون ریال خواهد بود . دارندگان وسایل نقلیه اگر بخواهند مبلغ خسارت مالی را افزایش دهند می بایستی از بیمه تکمیلی استفاده نمایند .
- شرکتهای بیمه در موقع بروز حادثه مکلفند کلیه خسارات به اشخاص ثالث را پرداخت نمایند .
- خسارت مالی در اثر حوادث رانندگی منطبق بر خسارت وارده بر خودروهای متعارف می باشد و لذا خودروهای گران غیرمتعارف ملاک نخواهد بود .
- تعریف خودروی متعارف در قانون چیست ؟
مراد و منظور از خودروی متعارف آن خودرویی ست که قیمت آن نصف سقف تعهد خسارات بدنی می باشد . برای مثال اگر سقف خسارت بدنی مبلغ شانزده میلیارد ریال باشد خودروی متعارف باید مبلغی حداکثر معادل هشت میلیارد ریال داشته باشد .
- اگر در حادثه ای شخص حادثه آفرین محکوم به پرداخت چند دیه به فردی شود شرکت بیمه باید همه آنها را بپردازد . مثلا در یک حادثه شخص ثالث دچار قطع نخاع و نیز نابینایی کامل می شود . در این موارد دو فقره دیه کامل به زیان دیده تعلق می گیرد که شرکت بیمه بایستی هردو فقره دیه را بپردازد .
- پرداخت دیه به زیاندیدگان بایستی بدون درنظر گرفتن جنسیت و دین باشد، بعبارتی در حوادث ناشی از رانندگی دیه مرد و زن برابر است و نیز دیه فرد مسلمان و غیر مسلمان و شرکت بیمه بایستی بدون توجه به این اختلافات به هرکدام دیه کامل را بپردازد .
- در حوادثی که سرنشینان وسیله نقلیه بیشتر از حدمجاز باشند و به آنها آسیب وارد آید ، تا سقف تعهدات شرکت بیمه بین زیان دیدگان بطور سهم بندی خسارت تقسیم می گردد و در صورتیکه جبران خسارت کامل نشود الباقی خسارت از طریق صندوق تأمین خسارت را به اشخاص ثالث پرداخت خواهد گردید .
در صورتیکه زیان دیدگان سرنشینان وسیله نقلیه مقصر می باشند ، سقف خسارت بیمه بین آنها سهم بندی می شود و اگر خسارت مازاد بر سقف بیمه باشد آنرا پرداخت نموده و در قبال آن از صندوق تأمین خسارت به اشخاص ثالث مطالبه خواهند نمود .
- پرداخت هرنوع خسارت توسط شرکت بیمه یا صندوق تأمین خسارت بدنی به نرخ یوم الاداء یعنی روزی که مبلغ را می پردازند خواهد بود . شرکت بیمه یا صندوق نمی تواند به هیچ بهانه ای از پرداخت خسارت بدنی استنکاف نماید ، در اینصورت مشمول جرایم قانونی خواهد گردید .
- شرکت بیمه نمی تواند به بهانه های عمدی بودن حادثه یا مستی راننده و یا فاقد گواهینامه بودن یا عدم تناسب گواهینامه یا مسروقه بودن خودرو از پرداخت خسارت بدنی خودداری نماید . در این موارد بایستی خسارت را پرداخته و بعد از طریق محاکم دادگستری با اثبات این موارد مبالغ پرداختی را از مقصر حادثه اخذ نماید .
- در صورتی که وسیله نقلیه فاقد بیمه نامه معتبر باشد ، یا وسیله نقلیه مسبب حادثه شناخته نشود ، یا شرکت بیمه قادر به پرداخت خسارت بدنی نباشد و یا خسارت بدنی خارج از تعهدات قانونی شرکت بیمه باشد خسارت بدنی به اشخاص ثالث می بایستی توسط صندوق تامین خسارت های بدنی پرداخت گردد .
- در سوانح منجر به خسارت بدنی ، آسیب دیده یا نماینده او و یا ورثه اش می بایستی پس از قطعیت مبلغ خسارت برای تکمیل مدارک به شرکت بیمه مراجعه نمایند و شرکت بیمه موظف است ظرف بیست روز خسارت را به آنها پرداخت نماید . درخصوص مواردی که خسارت از صندوق تأمین خسارتهای بدنی پرداخت می گردد نیز به همین نحو بایستی اقدام گردد .
منظور از قطعی شدن ، همان قطعیت حکم دادگاه می باشد . اگر شرکت بیمه یا صندوق ظرف بیست روز خسارت را پرداخت ننماید جریمه خواهد شد .
- در سوانح رانندگی که باعث خسارت بدنی می گردد ، بغیر از مورد فوتی ، صدمه دیده می تواند پس از اخذ گزارش کارشناس معادل نصف خسارت را علی الحساب از شرکت بیمه و یا صندوق خسارات بدنی دریافت نماید .
- در مورد خسارت مالی به اشخاص ثالث پرداخت خسارت بصورت ریالی خواهد بود و در صورت عدم توافق ، وسیله زیان دیده به تعمیرگاه مورداعتماد شرکت بیمه جهت تعمیرات تحویل می گردد و در صورت عدم پذیرش ، زیان دیده به تعمیرگاه مورد اعتماد زیان دیده ارجاع می گردد . در صورتی که نسبت به مبلغ زیان وارده توافق نگردد موضوع توسط یک کارشناس ارزیابی مورد رسیدگی قرار خواهد گرفت .
رسیدگی به پرونده های خسارتی اعم از بدنی یا مالی بهتر است توسط وکیل با تجربه و توانمند صورت پذیرد . لذا موسسه حقوقی علیرضا قدیری با سابقه 25 ساله وکالت و رسیدگی به پرونده های بیمه ای می تواند به شما کمک شایسته و لازم را بنماید .
نگارش مقاله : علیرضا قدیری ( وکیل پایه یک دادگستری )
