قسمت اول : صلاحیت دادگاه های صلح :
- با توجه به بند 1 ماده 12 قانون شوراها یا هرنوع دعوای مالی تا مبلغ یکصد میلیون تومان
- دعاوی ثلاث ( تصرف عدوانی ، مزاحمت و ممانعت از حق ) با هر میزان که تقدیم شود
- مطالبه مهریه ، نفقه و استرداد جهیزیه در صورتی که تا سقف یکصد میلیون تومان ارزش داشته باشد و بیشتر از آن در صلاحیت دادگاه خانواده می باشد .
- هرنوع تخلیه عین مستاجره و تقاضای افزایش اجاره بها بغیر از مواردی که مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه یا تجارت باشد .
- رسیدگی به اعسار در صورتیکه اصل دعوای در دادگاه صلح رسیدگی شده باشد .
- صدور گواهی حصر وراثت و تحریر ترکه و مهر و موم ترکه و رفع اثر از مهرموم ترکه
- هرنوع تأمین دلیل
- تقاضای صلح و سازش موضوع ماده 186 قانون آیین دادرسی مدنی
- رسیدگی به هرنوع جرم غیرعمدی مانند جرائم ناشی از کار یا تصادفات رانندگی در هر دو جنبه عمومی و خصوصی آن
- رسیدگی به هرنوع جرم عمدی دارای درجه هفت و هشت
- هرنوع دعوا مربوط به اصلاح شناسنامه ، استرداد شناسنامه ، یا اصلاح مشخصات مندرج در مدارک تحصیلی و نیز دعاوی الزام به اخذ پایانکار و دعاوی مربوط به اثبات رشد و الزام به صدور شناسنامه و هرنوع تغییرنام و یا اصلاح و تصحیح نام که ضرورتا بطرفیت اداره ثبت احوال صورت می گیرد .
قسمت دوم : سایر موارد
- رسیدگی به جرائم اعم از عمدی یا غیرعمدی بطور مستقیم و بدون نیاز به صدور کیفرخواست صورت می گیرد .
- رسمیت دادگاه صلح با حضور رییس یا دادرس علی البدل می باشد .
- ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف جهت صلح و سازش صرفا با رضایت و اجازه طرفین دعوا صورت می گیرد. در صورتیکه هرکدام از طرفین تمایل به صلح و سازش نداشته باشند ارجاع پرونده به شورای حل اختلاف غیرقانونی می باشد .
- اختلاف در صلاحیت بین دادگاه صلح و سایر مراجع قضایی و غیرقضایی در هر استان توسط دادگاه تجدیدنظر همان استان رسیدگی و حل اختلاف می گردد .
- در مورد اختلاف بین دادگاه صلح با سایر مراجع قضائی یا غیرقضائی در استان دیگر مرجع حل اختلاف شعبه اول دادگاه تجدیدنظر استانی است که آخرین قرار عدم صلاحیت در آنجا صادر گردیده است .
- اصل بر قطعی بودن احکام دادگاه های صلح است ، مگر در موارد ذیل :
- مبالغ خواسته یا بهای آن بیشتر از پنجاه میلیون تومان باشد .
- در صورتیکه دید یا ارش بیش از یک دهم دیه کامل یا معادل آن باشد .
- دعاوی ثلات، استردادجهیزیه ، مهریه و نفقه و تخلیه عین مستاجره و تعدیل اجاره بها
- دعوای اعسار در صورتی که اصل خواسته بیش از پنجاه میلیون تومان باشد .
- در صورتیکه در جرائم غیرعمدی ناشی از کار و یا تصادفات رانندگی به لحاظ جنبه عمومی مجازات آن درجه شش یا بیشتر باشد .
- جرائم عمدی مربوط به بخش تعزیرات در صورتیکه مجازات قانونی آنها زندان از نوع درجه هفت باشد .
- از زمان تشکیل دادگاه های صلح شوراهای حل اختلاف به هیچ وجه نمی توانند رسیدگی ماهیتی نمایند و حق صدور حکمی را ندارند و صرفا در صورت تمایل طرفین پرونده برای صلح و سازش اقدام خواهند کرد .
- آیین دادرسی در دادگاه های صلح با توجه به موضوع آن در صورت حقوقی بودن تابع مقررات آیین دادرسی مدنی و در صورت کیفری بودن تابع مقررات آیین دادرسی کیفری می باشد .
- هزینه دادرسی در دادگاه های صلح مطابق مقررات آیین دادرسی می باشد و مرجع تجدیدنظر از احکام دادگاه های صلح ، دادگاه تجدیدنظر استان می باشد .
نگارش مقاله : علیرضا قدیری ( وکیل پایه یک دادگستری )
