دادخواست ابطال سند مالکیت معارض زمانی در دادگاه مطرح می‌شود که در مورد ملکی دو سند ملکی معارض به وسیله اداره ثبت اسناد و املاک صادر شود. در بعضی موارد به دلیل بی دقتی یا اشتباه اداره ثبت املاک، در مورد ملکی دو سند مالکیت جدا صادر می‌شود. بنابراین صاحب حق میتواند ابطال سند مالکیت معارض را در دادگاه محل وقوع ملک مطرح کند.
تعارض اسناد مالکیت در قانون ثبت
تعارض اسناد مالکیت به دو شکل کلی و جزیی است. در تعارض اسناد مالکیت کلی، در خصوص یک ملک دو سند در اداره ثبت اسناد و املاک صادر می‌شود. مثال: برای ملکی به متراژ ۵۰۰ متر دارای سند رسمی مالکیت، برای شخص دیگر سند مالکیت به متراژ ۵۰۰ متر جداگانه صادر می‌شود. اما در تعارض اسناد مالکیت جزیی، قسمتی از ملک الف دارای سند مالکیت، در مجاورت ملک ب از نظر حقوق ارتفاقی یا حدود ملک تعارض دارد.
شرایط طرح دادخواست ابطال سند مالکیت معارض
در بعضی موارد در خصوص اصل ملک، حدود یا حقوق ارتفاقی ملک به اشتباه دو سند در اداره ثبت صادر می‌شود. محرز شدن تعارض سند مالکیت توسط هیات نظارت یا شورای عالی ثبت، فرع بر دادخواست ابطال سند مالکیت معارض است. بر طبق قانون ثبت، دارنده سند موخر الصدور باید دادخواست ابطال سند مالکیت معارض را درمهلت ۲ ماه بعد از تاریخ ابلاغ رای صادره از شورای عالی ثبت یا هیات نظارت در مورد سند مالکیت معارض در مرجع قضایی مطرح کند. در صورتی که در مهلت قانونی، دادخواست مذکور در دادگاه مطرح نشود، اداره ثبت املاک و اسناد باید سند موخر الصدور را باطل کند.
صلاحیت احراز تعارض سند مالکیت معارض
یکی از سوالات در مورد سند مالکیت معارض این است که احراز تعارض سند مالکیت در صلاحیت چه مرجعی است؟ قانونگذار بیان کرده که مرجع قضایی نمی‌تواند با احراز تعارض سند مالکیت، رای به ابطال سند مالکیت معارض صادر کند، زیرا بر طبق ماده ۲۵۷ قانون ثبت تبصره ۵ بند ۵، احراز تعارض اسناد مالکیت در صلاحیت هیات نظارت یا شورای عالی ثبت است. بنابراین بعد از محرز شدن تعارض سند مالکیت در هیأت نظارت یا شورای عالی ثبت، برای ابطال سند معارض می‌توان دادخواست ابطال سند مالکیت معارض را در دادگاه مطرح کرد.
ابطال سند مالکیت معارض در اداره ثبت املاک و اسناد
مهمترین نکته در مورد سند مالکیت معارض این است که در صورت تعارض سند مالکیت، در ابتدا مرجع قضایی صالح به رسیدگی نیست. بر طبق ماده ۲۵ قانون ثبت بند ۵ تبصره ۵،اعتراض نسبت به سند مالکیت معارض باید در هیات نظارت و شورای عالی ثبت انجام شود تا مورد رسیدگی قرار گیرد. در صورتیکه تعارض اسناد مالکیت برای هیئت نظارت محرز شود، رای صادر می‌شود. همچنین مهلت قانونی برای اعتراض به رای هیات نظارت اداره ثبت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ رای مذکور در شورای عالی ثبت است.
ابطال سند مالکیت معارض در دادگاه
بعد از محرز شدن سند مالکیت معارض در هیات نظارت اداره ثبت یا شورای عالی ثبت، در صورت عدم اعتراض به رای هیات نظارت و در صورت اعتراض به رای شورای عالی ثبت، دو ماه مهلت قانونی از تاریخ ابلاغ رای مذکور، شخص میتواند برای ابطال سند مالکیت معارض به دادگاه صالح مراجعه کند. سپس باید گواهی طرح دادخواست ابطال سند مالکیت معارض به اداره ثبت محل ملک ارائه شود. موضوع سند معارض در دادگاه رسیدگی و در صورتیکه سند موخر الصدور برخلاف قانون صادر شده‌باشد، رای بر ابطال آن صادر می‌شود. به رای مذکور در مهلت ۲۰ روز از تاریخ ابلاغ می‌توان اعتراض و تجدیدنظرخواهی کرد.
نظریه کارشناس ثبتی در ابطال سند مالکیت معارض
دادگاه با تعیین جلسه رسیدگی، دستور اخذ سابقه ثبتی و گردش هر دو ملک را از اداره ثبت درخواست می‌کند. با رسیدگی به دعوای ابطال سند مالکیت معارض، موضوع به کارشناس نقشه برداری و کارشناس ثبتی ارجاع می‌شود تا با بررسی دقیق ملک، نظریه خود در مورد صدور یکی از سندها به صورت غیرقانونی را به دادگاه اعلام کند. در ضمن دادگاه پرونده ثبتی ملک مورد دعوا را از اداره ثبت دریافت می‌کند.
مهلت قانونی برای طرح دادخواست ابطال سند مالکیت معارض
در صورتیکه شخص دارنده سند موخرالصدور در مهلت ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رای هیات نظارت یا شورای عالی ثبت، دادخواست ابطال سند مالکیت معارض را در دادگاه مطرح نکند و دارنده سند مقدم الصدور، گواهی طرح نشدن دادخواست ابطال سند مالکیت معارض را به اداره ثبت اسناد ارائه کند، میتواند بر طبق ماده ۳ لایحه قانونی ثبت بند ۲، درخواست ابطال سند مالکیت موخرالصدور را تقاضا کند.
مستندات قانونی در مورد طرح دادخواست ابطال سند مالکیت معارض
مفاد قانونی که برای طرح دعوای ابطال سند مالکیت معارض می‌توان در دادگاه به آن استناد کرد شامل موارد ذیل است :
- ماده ۲۵ قانون ثبت اسناد و املاک تبصره ۵، بند ۵
- ماده ۳، ۴، ۵، ۶ لایحه قانونی مربوط به اشتباهات ثبت اسناد و املاک معارض سال ۱۳۳۳
- ماده یک آیین نامه اجرایی مربوط به قانون اسناد مالکیت معارض و هیأت نظارت و شورای عالی ثبت سال ۱۳۵۲
هزینه دادرسی دعوای ابطال سند مالکیت معارض
دعوای ابطال سند رسمی و سند مالکیت معارض، دعاوی مالی غیرمنقول است و هزینه دادرسی طرح دادخواست مذکور، بر طبق ارزش منطقه‌ای ملک تعیین می‌شود. همچنین دادخواست ابطال سند مالکیت معارض باید بر طبق صلاحیت مرجع قضایی، قابلیت تجدیدنظر و فرجام خواهی تقویم و مشخص شود.
انتقال ملک با وجود سند مالکیت معارض
یکی از سوالاتی که در مورد سند مالکیت معارض وجود دارد این است که آیا با وجود سند مالکیت معارض، می‌توان ملک را به شخص دیگر انتقال داد؟
- برطبق ماده ۴ لایحه قانونی در مورد اشتباهات ثبتی مالکیت معارض، دارنده سند مقدم الصدور میتواند قبل از صدور رای نهایی دادگاه، در خصوص ملک، معامله انجام دهد. اما دفتر اسناد رسمی مکلف است که در سند معامله، صدور سند معارض را در مورد ملک قید کند. همچنین تا زمان صدور رای نهایی و مشخص نشدن تکلیف در مورد سند معارض به خریدار سند مالکیت جدید داده نمی‌شود.
- برطبق ماده ۵ لایحه قانونی در مورد اشتباهات ثبتی، دارنده سند موخرالصدور تا زمان مشخص نشدن تکلیف نهایی در مورد سند معارض، حق هیچ معامله‌ای را ندارد. اما حقوق متصور خود را میتواند به شخص دیگری انتقال دهد.
چه مرجعی به دعوای ابطال سند مالکیت معارض رسیدگی می‌کند؟
با توجه به قانون ثبت اسناد و املاک، اعتراض نسبت به سند مالکیت معارض، ابتدا باید در اداره ثبت اسناد و ملاک محل ملک مطرح شود. در صورت اعتراض به رای اداره ثبت اسناد و املاک در مورد تصمیم سند مالکیت معارض، در مهلت قانونی ۲ ماه از تاریخ ابلاغ رای مذکور، می‌توان دادخواست ابطال سند مالکیت معارض را در دادگاه محل ملک مطرح کرد.
وکیل متخصص ملکی و ابطال سند مالکیت معارض
با توجه به پیچیدگی قوانین و مقررات ثبتی، برای طرح اعتراض نسبت به ابطال سند مالکیت معارض در اداره ثبت و دادگاه، از مشاوره وکیل متخصص ملکی بهره‌مند شوید. سوالات حقوقی در مورد نحوه ابطال سند مالکیت معارض را با وکیل ملکی در مشهد مطرح کنید.
موسسه حقوقی علیرضا قدیری با داشتن وکلای مجرب و متخصص در امور ملکی ، آماده ارائه خدمات حقوقی و مشاوره ملکی به شما عزیزان می باشد .
